Loopbaancoaching in de zorg

Als het allemaal even te veel wordt

‘Goed in je vel in je job’ is een bijzonder aandachtspunt voor het NVKVV. In een ideale situatie vertrek je iedere ochtend al fluitend naar je werk. De realiteit is evenwel vaak anders: heel veel verpleegkundigen kampen met klachten als stress, burn-out en depressie.  ‘In zo’n geval is het goed om een loopbaancoach in te schakelen’, zegt loopbaancoach en verpleegkundige Mie Baert. ‘Niet zozeer om van job te veranderen, wel om binnen je job opnieuw op het juiste spoor te raken.’

De cijfers liegen er niet om: 22 procent van de werkende Vlamingen loopt een hoog risico op een burn-out 1. Bij hulpverleners liggen die cijfers nog hoger: 1 op 4 verpleegkundigen loopt een hoog risico op burn-out 2, 7 procent van hen heeft daadwerkelijk met een burn-out te kampen 3, waardoor het moeilijk of zelfs onmogelijk wordt om hun job goed uit te oefenen. ‘Dat verbaast me niet’, zegt loopbaancoach Mie. ‘Verpleegkundigen zijn van nature vaak zorgende mensen, die altijd willen helpen. Alleen verliezen ze zichzelf daarbij al eens uit het oog.’

Loopbaancheques

Om die hoge cijfers terug te dringen, riep de overheid loopbaancheques in het leven. Daarmee kunnen werknemers en zelfstandigen terecht bij een erkend loopbaancentrum voor persoonlijke coaching. Eén cheque is goed voor vier uur coaching (met een eigen opleg van 40 euro) en om de zes jaar heb je recht op twee cheques. ‘Daarmee kun je een mooi traject volgen’, zegt Mie. ‘Acht uur is doorgaans voldoende om een werknemer met een compleet nieuwe blik naar het werk te laten kijken.’

Moeilijk voor verpleegkundigen

Hoe verloopt zo’n traject? Mie: ‘Na een kennismakingsgesprek proberen we te achterhalen waar het probleem zit. Voelt de coachee zich bijvoorbeeld onderbetaald, klikt het niet met de collega’s, is het werk te veeleisend of net te saai, is de baas respectloos…? Dan bekijken we samen wat de oplossing zou kunnen zijn. Dat doen we aan de hand van vragen als: wat is je droomjob, wat zijn jouw talenten, waar ben jij goed in? Bij verpleegkundigen merk ik vaak dat dit moeilijk ligt. Ze kunnen geen reden bedenken waarom de patiënt hen een goede verpleegkundige zou vinden want het is toch maar normaal om hem te verzorgen? Onlangs was hier bijvoorbeeld een verpleegkundige infectiebeheersing. Toen ik haar vroeg of ze goed was in haar vak, aarzelde ze. Tot ik begon door te vragen: hebben jouw patiënten vaak infecties? Nee? Aan wie ligt dat dan? Zo begon ze stilaan in te zien dat ze wel degelijk een goede verpleegkundige is.’

Oplossingen

Tijdens het traject komt vaak heel wat bovendrijven. ‘We merken heel regelmatig dat iemand iets doet omdat het zo verwacht wordt. Een jonge moeder werkt bijvoorbeeld deeltijds om ook voor de kinderen te kunnen zorgen. Of omgekeerd: ze werkt voltijds omdat ze denkt dat haar partner dat verwacht maar eigenlijk kan ze de stress niet aan. Dat proberen we om te buigen naar wat de coachee zelf wil. Wil ze liever voltijds werken en een carrière uitbouwen? Misschien kan een grootouder de kinderen van school halen? Of andersom: is het financieel echt noodzakelijk om voltijds te werken? Door te doen wat je zelf wil en niet wat anderen van je verwachten, word je vaak een heel stuk gelukkiger. Tijdens een loopbaancoaching ontdekken mensen hoe ze dit kunnen ombuigen. Wij denken mee, reiken inzichten en handvatten aan, maar de oplossing komt altijd vanuit de coachee zelf.’

Selffulfilling prophecy

Heel vaak is het niet nodig om van werkgever te veranderen, merkt Mie. ‘Het merendeel blijft na de coaching bij z’n job. Alleen handelen ze op een andere manier of kijken ze anders naar werk en werkomgeving. Zo sprak ik bijvoorbeeld een verpleegkundige die heel ongelukkig was op haar werk, omdat ze ervan overtuigd was dat alle collega’s tegen haar waren. Als ze op de werkvloer kwam en iemand keek nog maar in haar richting, zette ze haar stekels al op “want ze waren haar weer aan het viseren”. Terwijl dat eigenlijk helemaal niet zo was. Maar die collega’s voelden natuurlijk haar negativiteit waardoor die zich uiteindelijk toch van haar afkeerden. Dat bevestigde het gevoel van de coachee, maar ze had niet in de gaten dat het een vorm van selffulfilling prophecy was. Dat inzicht maakt vaak een enorm verschil.’

Interesse?

Meer informatie over Mie en haar collega’s vind je op www.nextstepcoaching.be.

Loopbaancoaches in heel Vlaanderen vind je hier: www.vdab.be/loopbaanbegeleiding/waar#/

Loopbaancheques aanvragen doe je via www.vdab.be/loopbaanbegeleiding of op het gratis nummer 0800 30 700.

‘Totale ommekeer’

Ingrid Slock is creatief begeleidster in een psychiatrisch ziekenhuis. Zij voelde enkele maanden geleden dat er binnen haar job iets niet klopte: ‘Ik kon mijn ei niet kwijt. Tijdens vergaderingen bijvoorbeeld, gaf ik altijd de anderen gelijk. Ook als ik zelf een heel andere mening had. Dat voelde niet juist en dat werkte ik ’s avonds uit op mijn gezin. Een collega raadde me aan om coaching te volgen bij Mie. Met gerichte vragen wist zij heel snel de vinger op de gevoelige plek te leggen. Ik ben toevallig in deze job beland: aanvankelijk was ik zelfstandig pottenbakker maar ik miste menselijk contact. Dus volgde ik enkele opleidingen en via een stage kwam ik terecht in het ziekenhuis. Ik deed m’n werk meteen heel erg graag maar vanuit mijn achtergrond had ik het gevoel dat alle anderen beter gekwalificeerd waren om daar te werken. Dat ze van me dachten: waar komt zij nu mee aan? Dus zweeg ik maar. Terwijl het voor collega’s net veel fijner is als ik actief mee denk. Dat besef ik nu maar al te goed. Die coaching heeft voor een totale ommekeer gezorgd: ik ga nu met meer goesting naar m’n werk, voel me meer betrokken. Ik besef dat ik wel degelijk mijn kwaliteiten en sterke punten heb. En ik geef nu altijd mijn mening (lacht)!’

Noten

1 Onderzoek Groep IDEWE, februari 2012

2 Aiken, L. H., Sermeus, W., Van den Heede, K., Sloane, D., Busses, R., McKee, M., Bruyneel, L., Rafferty A.M., Griffiths, P., Moreno-Casbas M.T., Tishelman, C., Scott A., Brzostek, T., Kinnunen, J., Schwendimann R., Heinen M., Zikos D., Strømseng Sjetne I., Smith H.L., Kutney-Lee A. (2011). Impact of Nursing on Patient Safety, Satisfaction, and Quality of Hospital Care in 12 Countries in Europe and the United States. working paper, 31pp.

Sermeus, W., e.a. (2011). Nurse forecasting in Europe (RN4CAST): Rationale, design and methodology. BMC Nursing, 10, 6.

3 Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen, Dr. Sofie Vandenbroeck, Mme Els Vanbelle, Prof. Dr. Hans De Witte, Mme Evelien Moerenhout, M. Maarten Sercu, Mme Hilde De Man, Dr. Kris Vanhaecht, Mme Eva Van Gerven, Prof. Dr. Walter Sermeus, Prof. Dr. Lode Godderis, 2013.