Up-to-date

Samen werken aan een warm en welvarend Vlaanderen is de titel van het Vlaamse regeerakkoord 2024-2029. Op het vlak van welzijn neemt de nieuwe Vlaamse regering de best mogelijke zorg en ondersteuning voor elke Vlaming als uitgangspunt.

De burger en zijn zorgnood staan centraal in het Vlaamse regeerakkoord. De ambitie is om barrières en overlap tussen zorgverleners en de beleidsniveaus weg te werken en zo zorg toegankelijker te maken. Daarnaast wil de regering streven naar meer preventie, naar één zorg- en welzijnserkenning voor alle actoren binnen het beleidsdomein welzijn, volksgezondheid en gezin, en wordt samenwerking gestimuleerd om zorg op maat en zorgcontinuïteit in de buurt te verbeteren.

Wie zorgt, zal ook beschermd worden. De Vlaamse overheid gaat in overleg met de federale overheid om op te treden tegen geweld en agressie tegen zorgverleners en wil verdere handvatten uitwerken voor zorgverleners om met agressie en geweld om te gaan.

Geestelijke gezondheid

Mentaal welzijn, weerbaarheid en veerkracht vragen een maatschappelijke aanpak. Preventie is de start. Daarnaast streeft de nieuwe Vlaamse regering naar één OverKop-huis in elke eerstelijnszone om jongeren laagdrempelig en kwaliteitsvol te helpen. Er wordt ook werk gemaakt van een meer gestroomlijnde, geïntegreerde en overzichtelijke geestelijke gezondheidszorg. Het sociale vangnet van de zorgvrager staat op de eerste plaats, aangevuld door laagdrempelige ambulante zorg in CAW’s en CGG’s, en tot slot ook hooggespecialiseerde psychologische en psychiatrische opvang.

Gehandicaptenzorg

Personen met een handicap moeten een volwaardig leven kunnen uitbouwen. De procedures moeten eenvoudiger en efficiënter. Er wordt werk gemaakt om de wachtlijsten in te korten en het systeem voor het toekennen van hulpmiddelen wordt flexibeler.

Ouderenzorg

Een doelstelling in het regeerakkoord is zo lang mogelijk gezond blijven en in de vertrouwde omgeving blijven wonen. Er is aandacht voor mantelzorg, vereenzaming en voor personen met dementie, inclusief jongdementie. Daarnaast wordt het financiële plaatje van de residentiële ouderenzorg eenvoudiger en transparanter.

Zorgverleners

Voor zorgverleners wil de Vlaamse regering het zorgaspect centraal zetten, onder meer door het delegeren van handelingen, de administratieve rompslomp te verminderen en samenwerking te stimuleren. Het financieringsmodel wordt hervormd en er wordt ingezet op een versterkte integratie van verschillende zorgstructuren om geïntegreerde zorg te faciliteren.

In het regeerakkoord is een volledig hoofdstuk gewijd aan voldoende kwaliteitsvolle zorgverleners. Het Careēr-platform blijft bestaan en de opleiding tot verpleegkundige wordt aantrekkelijker, onder meer met een onkostenvergoeding en een statuut voor verpleegkundigen in opleiding (VIO). Ook andere opleidingsprojecten tot verpleegkundige ontvangen financiële steun.

Om de vergrijzing en de bijhorende, langdurige zorgnoden aan te pakken is een interfederaal beleid nodig. Vlaanderen organiseert de residentiële zorg, die toeneemt door de afbouw van de ziekenhuiscapaciteit. Dat betekent meer complexe zorgvragen, maar ook een geïntegreerde aanpak en federale financiering nodig.

Financiering

De Vlaamse overheid zet in op een sterk kwaliteitsbeleid van de Vlaamse ziekenhuissector. Daarvoor kijkt ze naar de samenstelling en werking van de Vlaamse ziekenhuisnetwerken en de samenwerking met de eerste lijn en de GGZ. Het personeelskader in de zorg moet flexibeler, zodat zorginstellingen beter kunnen inspelen op de actuele noden. Om de vergrijzing en de bijhorende, langdurige zorgnoden aan te pakken is een interfederaal beleid nodig.

Wondzorg is complex en vraagt een totaalaanpak. Verpleegkundigen Kris Bernaerts en Heidi Weedaege maakten samen met lector en coördinator van het postgraduaat Woundmanagement aan de Hogeschool PXL Adinda Toppets een complete gids over wondzorg, van a tot z.

In het boek ‘Wondzorg’, uitgegeven bij Owl Press, vind je alle kennis en praktische info om van wonddiagnose naar wondbehandeling te gaan. Het boek bundelt de allernieuwste behandelingsrichtlijnen voor elk type wonde en bevat verwerkingsvragen en filmpjes die je kan bekijken via QR-codes. Elk hoofdstuk start met de oorzaken en fysiopathologie van elk type wonde, waardoor het boek toegankelijk is voor lezers met en zonder voorkennis. De T.I.M.E. Clinical Decision Support Tool begeleidt je bij de totaalzorg voor een zorgvrager met een wonde.

Het Departement Zorg van de Vlaamse Overheid lanceerde de website rechtenverkenner.be. Daarop vinden mensen die het financieel of sociaal wat moeilijker hebben de weg naar waardevolle informatie over alle mogelijke vormen van ondersteuning, premies en toeslagen.

Denk maar aan werkloosheidsuitkeringen, sociale tarieven voor nutsvoorzieningen, korting op het openbaar verover, schooltoelages, gratis bijstand door een tolk voor doven of slechthorenden, … Het gaat om een overzicht van maar liefst 3.935 sociale rechten in diverse sectoren, waaronder welzijn en gezondheid. De website is voor iedereen vrij toegankelijk en richt zich vooral op welzijnswerkers die zo hun klanten kunnen adviseren.

Samen met ‘dokter Maarten’ maakt Gezondheid & Wetenschap via TikTok gezondheidsinformatie toegankelijker voor jongeren. Via sociale media circuleert nog te vaak foute informatie. Daar wil de organisatie nu tegengewicht aan geven door de doelgroep te benaderen op TikTok. De weetjes van dokter Maarten vind je via tiktok.com/@zoek.gezond.

Als verpleegkundige is het belangrijk om evidencebased tewerk te gaan. Er zijn heel wat mogelijkheden om op zoek te gaan naar wetenschappelijke bronnen. Maar hoe betrouwbaar zijn wetenschappelijke artikels? Wat zegt de naam van een tijdschrift over het artikel? Hoe interpreteer je de resultaten? Dat wordt eenvoudig uitgelegd in het zakboekje ‘Wetenschappelijk lezen voor zorgverleners’.

Veerle Duprez is diensthoofd van het verpleegkundig expertisecentrum van het UZ Gent. Simon Malfait is zorgmanager in hetzelfde ziekenhuis, klinisch professor aan UGent en lid van de raad van bestuur en van de werkgroep Geestelijke Gezondheidszorg van NETWERK VERPLEEGKUNDE. Samen brengen ze het boek ‘Wetenschappelijk lezen voor zorgverleners’ uit bij Uitgeverij Lannoo. Het is een uitgave in zakformaat, waarin de auteurs zorgverleners op bachelor- en op HBO5-niveau meenemen doorheen het lezen van een wetenschappelijk artikel. De compacte afmetingen en de stap-voor-stapaanpak helpen zorgverleners om de inzichten uit onderzoek toe te passen en te verbinden aan hun eigen werkcontext. Zo waarborgt deze gids een veilige en kwaliteitsvolle zorg, ook door wie geen ervaring heeft met onderzoeksmethoden, statistiek of theorievorming.

De FOD Volksgezondheid en het RIZIV werkten samen aan een nieuw portaal voor artsen, verpleegkundigen, tandartsen, apothekers en andere zorgverleners. ProGezondheid richt zich tot wie nog geen RIZIV-nummer heeft, zodat deze zorgverleners hun werkadressen eenvoudig kunnen aanduiden.

Via ProGezondheid.be kunnen zorgverleners data en documenten raadplegen en uitwisselen met het RIZIV. Zo kunnen ze:

• contactgegevens en informatie doorgeven
• officiële RIZIV-documenten downloaden
• hun RIZIV-nummer doorgeven, of ze nog actief zijn als zorgverlener en op welk adres dat dan is

Via dit portaal voldoet de zorgverlener aan het praktijkregister, verplicht via de Kwaliteitswet. Het laat ook een optimale communicatie en coördinatie toe, net zoals een actuele kennis van de arbeidskrachten voor elk beroep.

“Het communiceren van gegevens is een eerste stap om ons gezondheidszorgsysteem meer verenigd te maken”, klinkt het bij het RIZIV. “Door bereikbaar te zijn en klaar te staan ​​om te reageren op oproepen in geval van een crisis, draagt ​​elke dienstverlener bij tot de veiligheid en het welzijn van de bevolking.”

De functie van de basisverpleegkundige is intussen een feit. In minder complexe zorgsituaties mag dit profiel autonoom bepaalde handelingen uitvoeren. In complexe situaties gebeurt dat via het gestructureerde zorgteam na delegatie en in nauwe samenwerking met de verpleegkundige verantwoordelijk voor de algemene zorg (VVAZ) of met de arts.

Wat is nu complex en wat niet? Die inschatting wordt in eerste instantie gemaakt door het klinisch oordeel van de VVAZ of de arts. Zij staan ook in voor een herbeoordeling van de complexiteit van een situatie. Maar er zijn nog andere factoren, zoals patiënteigenschappen, teamsamenstelling, planbaarheid en voorspelbaarheid van zorg. Complexiteit is ook niet sector- of settinggebonden.

Daarom vraagt de FOD Volksgezondheid om advies aan de Federale Raad voor de Verpleegkunde (FRV) om richtlijnen uit te werken voor de basisverpleegkundige, de VVAZ en de arts om de complexiteit te kunnen inschatten. Het advies wordt verwacht op 15 november 2024 en zo moet een verdere implementatie van de zorgladder een feit worden.

Het centrum voor reproductieve geneeskunde van het UZ Brussel (Brussels IVF) heeft een podcastreeks gericht op mensen die te maken krijgen met vruchtbaarheidsproblemen. Over dat onderwerp bestaan nog heel wat misverstanden. Daarom kwamen fertiliteitsartsen prof. dr. Shari Mackens en dr. Caroline Roelens op het idee om een podcast te maken met inzichten en antwoorden op veelvoorkomende vragen. Radiopresentatrice Sofie Engelen begeleidt de gesprekken die wetenschappelijke kennis, praktische ervaring en persoonlijke verhalen combineren. Verschillende onderwerpen worden aangesneden. Van de menstruatiecyclus, zaadkwaliteit, kinderwens en impact op je relatie en seksleven, over de meer technische aspecten van de behandeling tot de verschillende mogelijkheden voor bijvoorbeeld alleenstaanden of LGBTQ+koppels. Wetenschappelijk onderbouwd en met aandacht voor de persoon achter de behandeling en diagnose. De acht afleveringen zijn beschikbaar op verschillende podcastplatforms.

In een studie[1] legt Sciensano de ongelijkheid uit tussen mannen en vrouwen op het vlak van gezondheid. Historisch gezien wordt de gezondheid van vrouwen en van meisjes vaak verwaarloosd, waardoor zij vaak hun volledige gezondheidspotentieel niet kunnen bereiken en gegevens over de gezondheid van vrouwen onbestaande of moeilijk toegankelijk is.

Daardoor blijven ook analyses achterwege en dat leidt dan weer tot een onvolledige blik op het vlak van welzijn, preventie en gezondheidszorg. Dit nieuwe gezondheidsrapport van Sciensano geeft een uitgebreid overzicht en een stand van zaken van de gezondheid van Belgische vrouwen. Daarbij wordt ingezoomd op geestelijke gezondheid, maar ook op seksuele en reproductieve gezondheid. Het rapport gaat dieper in op de gezondheid van meisjes in de puberteit, op die van volwassen vrouwen en die van oudere vrouwen. Het volledige onderzoek raadpleeg je op de website van Sciensano.

[1] Sciensano. Gezondheid van vrouwen, Health Status Report, 29 Apr 2024, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/gezondheid-van-vrouwen

Chronische pijn en aanhoudende lichamelijke (psychosomatische) symptomen zijn alomtegenwoordig in onze huidige maatschappij. Ook verpleeg- en zorgkundigen worden steeds vaker geconfronteerd met complexe casussen waarin heel wat psychosociale factoren impact hebben op de pijnklachten van de zorgvrager. Het boek ‘Complexe pijn, wat je lichaam je vertellen wil’, geeft zorgverleners extra handvaten om in de dagelijkse praktijk aan de slag te gaan met deze ingewikkelde materie.

Personen die chronische pijn en aanhoudende lichamelijke symptomen ervaren staan voor heel wat uitdagingen. Als zorgverlener is het bovendien vaak niet eenvoudig om door het veelvoud van factoren te ontdekken welke elementen een positief of negatief effect hebben. Met ‘Complexe pijn, wat je lichaam je vertellen wil’, ontwikkelden Katrien Van Pamel en Eva Plasschaert een interactieve gids om op een eenvoudige manier om te gaan met het complexe verhaal van chronische pijn, gebaseerd op recente wetenschappelijke bronnen en de dagelijkse zorgcontext. Katrien is kinesitherapeut, fysiotherapeut en gezondheidspromotor in een wijkgezondheidscentrum. Eva is arts-specialist in opleiding in de urgentiegeneeskunde.

Bij het boek hoort ook een set met drie keer 25 gespreksplaten. Die bevatten laagdrempelige illustraties om het gesprek met de zorgvrager aan te gaan. De auteurs willen zo op een creatieve manier toegankelijke zorg en een holistische kijk op lichaam en geest stimuleren, samen met heldere communicatie.