Up-to-date

Op 25 mei 2024 werd het naambord van de Zuster Jules-Marie Heymansstraat ingehuldigd op de vernieuwde Hertogensite in Leuven, alsook een herdenkingsplaat voor ‘de school van zuster Jules-Marie’ op de Kapucijnenvoer. Beide borden zijn een eerbetoon aan de pionier van de verpleegkunde in België. Meer weten over deze Belgische verpleegkundige? Je leest er alles over in het boek van historicus Luc De Munck, voorzitter van de werkgroep geschiedenis verpleegkunde van NETWERK VERPLEEGKUNDE, en op onze website.

Seksueel en intrafamiliaal geweld is ook in België een belangrijk volksgezondheidsprobleem. Ongeacht leeftijd, gender, seksuele oriëntatie, achtergrond en opleidingsniveau kan iedereen op een dag geweld meemaken. Dat kan een zeer grote impact hebben op de fysieke, psychische, seksuele en reproductieve gezondheid van slachtoffers, maar ook van hun omgeving. Daarom lanceert de overheid een nieuwe campagne: Operatie Alert. Daarmee leren zorgverleners signalen van seksueel en intrafamiliaal geweld, en vrouwelijke genitale verminking herkennen en bespreken.

Operatie Alert biedt ziekenhuismedewerkers een brede waaier aan gratis opleidingen en tools, die helpen de vicieuze cirkel van geweld te doorbreken. Op operatiealert.be vind je e-learnings, instrumenten, flowcharts en checklists rond vijf thema’s:

• Wat zijn verschillende vormen geweld en wat zijn de gevolgen?
• Hoe communiceer je bij en over geweld?
• Zelfzorg
• Wat houdt holistische en traumasensitieve zorg in na geweld?
• Hoe bied je diversiteitssensitieve zorg voor specifieke kwetsbare groepen?

De Federale Raad voor Verpleegkunde (FRV) bracht op verzoek van de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke een advies uit over de gespecialiseerde verpleegkundige. De FRV heeft een lijst opgesteld van gespecialiseerde verpleegkundigen en van de zorgcontext waarin deze zorgprofessionals moeten worden opgenomen.

De gespecialiseerde verpleegkundige is een verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg die een bijkomende opleiding gevolgd heeft in een specifiek zorgcontext, en hierdoor bevoegd is om zijn praktijk uit te oefenen als deskundige in een gespecialiseerd domein. Deze nieuwe context van verpleegkunde wordt gekenmerkt door de groeiende complexiteit van zowel intra- als extramurale beroepsuitoefening en de noodzaak aan interdisciplinaire samenwerking.

Ze worden ingedeeld in een van de zes zorgcontexten die worden aanbevolen in een gezamenlijk advies van de Federale Raad voor Verpleegkunde (2023-04 van 14 maart 2023) en van de Technische Commissie voor Verpleegkunde (2023-05 van 30 maart 2023) betreffende de zorgladder. Zo zijn er gespecialiseerde verpleegkundigen in:

• acute en kritieke zorg
• chronische zorg
• zorg voor kind en gezin
• zorg voor de oudere
• geestelijke gezondheidszorg
• transversale zorg

Lees het volledige advies hier.

Psychofarmaca worden verontrustend vaak gebruikt. Een op vier Belgen nam in 2022 ten minste één psychofarmacon. Om gezondheidsprofessionals te ondersteunen ontwikkelde de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in samenwerking met expertengroep BelPEP (Belgisch Psychotropics Experts Platform) een gloednieuwe portaalwebsite met nuttige en evidencebased informatie over het onderwerp.

Gezondheidsprofessionals spelen de belangrijkste rol in een bewust gebruik van psychofarmaca. Hun taak is ruimer dan de diagnosestelling en het voorschrijven van de medicatie. Je hebt ook de verantwoordelijkheid om het gebruik ervan nauwgezet op te volgen en patiënten voldoende te informeren, sensibiliseren, motiveren, ondersteunen en waar nodig door te verwijzen. Daarom ontwikkelde de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in samenwerking met expertengroep BelPEP (Belgisch Psychotropics Experts Platform) een gloednieuwe portaalwebsite. Daarmee heeft elke zorgverlener toegang tot betrouwbare, recente en evidencebased bronnen over het voorschrijven, het gebruik, de aflevering en de opvolging van psychofarmaca. De website kwam tot stand met de ondersteuning van de beroepsorganisaties Domus Medica, SSMG, APB, UPPCF en de VVKP.

Om spoedgevallendiensten te optimaliseren is er nood aan een duidelijk inzicht in de werking ervan. Een diepgaande analyse van beschikbare gegevens leidt tot meer effectiviteit en een datagedreven besluitvorming. In België ontbreekt momenteel een gestandaardiseerde aanpak voor het verzamelen van proces- en uitkomstgegevens. Daarom werken NETWERK VERPLEEGKUNDE, de Vlaamse Vereniging van Verpleegkundigen Spoedgevallenzorg (VVVS) en de Association Francophone des Infirmiers d’Urgence (AFIU) aan een nationale dataset voor proces- en uitkomstgegevens van spoedgevallendiensten in België. Het doel? De operationele efficiëntie en effectiviteit van spoeddiensten aanzienlijk te verbeteren en datagedreven benchmarking te faciliteren.

Datagedreven besluitvorming en benchmarking zijn cruciaal in een tijdperk van toenemende gegevensbeschikbaarheid. Zo nemen organisaties weloverwogen beslissingen op basis van feitelijke bevindingen. Dat resulteert in een betere operationele efficiëntie en een meer gerichte, strategische benadering. Op spoedgevallendiensten in België ontbreekt momenteel een gestandaardiseerde aanpak voor het verzamelen van proces- en uitkomstgegevens. Daar moet een nationale dataset voor proces- en uitkomstgegevens van spoedgevallendiensten in België verandering in brengen. Die komt tot stand door een samenwerking tussen de werkgroep Kritieke Diensten van NETWERK VERPLEEGKUNDE, de Vlaamse Vereniging van Verpleegkundigen Spoedgevallenzorg (VVVS) en de Association Francophone des Infirmiers d’Urgence (AFIU).

Het initiatief wil een nationale dataset voor proces- en uitkomstgegevens ontwikkelen met als doel de operationele efficiëntie en effectiviteit van spoeddiensten aanzienlijk te verbeteren. Via een gevalideerd Nederlands codeboek voor een meer gestroomlijnde databank faciliteert het project een uniforme, nauwkeurige gegevensverzameling en -analyse. Door aan benchmarking te doen evalueren en vergelijken organisaties hun werking met die van anderen. Ze identificeren hun zwakke punten en ontdekken hun best practices. Daardoor kunnen organisaties een holistische benadering hanteren om hun concurrentievermogen te versterken en langetermijndoelstellingen te bereiken.

Het project zal na de zomermaanden van 2024 door VVVS, AFIU en NETWERK VERPLEEGKUNDE uitgebreid gepresenteerd worden aan hun leden en relevante stakeholders.

Ze zijn lang aangekondigd, er is veel over geschreven en er is vooral zeer hard aan gewerkt. Nu is er eindelijk witte rook, want de koninklijke besluiten rond de bekwame helper en de activiteiten uit het dagelijkse leven (ADL) en een aanpassing van het KB 1990 zijn in het Staatsblad gepubliceerd op 29 februari 2024.

Het KB over ADL bepaalt de concrete voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om bepaalde activiteiten binnen de gezondheidszorg niet langer door verpleegkundigen, maar door niet-gezondheidszorgbeoefenaars te laten uitoefenen op een legale manier.

Het KB van de bekwame helper geeft dan weer een wettelijke context over de technische verpleegkundige handelingen die gedelegeerd worden naar een mantelzorger of bekwame helper. Het bevat een lijst van technische verstrekkingen en de voorwaarden voor de uitoefening ervan, net zoals de vereiste opleidingsvoorwaarden.

Tot slot werd ook het KB van 18 juni 1990 aangepast. Dit is een lijst met verpleegkundige handelingen die door een arts of tandarts aan verpleegkundigen worden toevertrouwd, net zoals de manier van uitvoeren en de kwalificatievereisten die nodig zijn om de handelingen te mogen uitvoeren. Dit KB kreeg een update.

Op 8 februari zwaaide Marc Van Bouwelen, Mavabo voor de vrienden, af als voorzitter van de Technische Commissie voor Verpleegkunde (TCV). Dit was meteen de laatste keer dat de TCV samenkwam, aangezien deze binnenkort samenvloeit met de Federale Raad voor Verpleegkunde (FRV). De Federale Raad geeft aan de minister advies over de algemene ontwikkeling van het beroep, de Technische Commissie over de handelingen van de verpleegkundigen.

Marc zetelde al in de TCV sinds 2001 en leidde de verpleegkunde door enkele woelige wateren. Daarin nam hij steeds een verbindende rol op, met een neutrale blik op de standpunten die op tafel lagen. Dit maakt dat hij zowel door alle leden als door de betrokken beroepsorganisaties zeer gerespecteerd werd.

Op de afscheidszitting had Marc voor elk lid van de TCV een cadeautje mee: een koffietas met de lamp van Florence Nightingale en TCV erop gedrukt. Zo attent is hij sinds zijn aanstelling als voorzitter in 2007 altijd geweest. Toen nam hij de fakkel over van Thierry Lothaire (FNIB, 2001-2007), die hem op zijn beurt overnam van Rene Tytgat (NVKVV 1995-2001). In de bijna vijftig jaar van de Commissie werden regelmatig verantwoordelijken van NVKVV als voorzitter verkozen.

Op professioneel vlak is Marc al enkele jaren met pensioen. Al valt daar in de praktijk niet veel van te merken. Hij blijft actief als verpleegkundige in een woonzorgcentrum, is vertaler voor het Koninklijk Legermuseum in Brussel, neemt zijn kleinkinderen op sleeptouw (of andersom) en is met het Rode Kruis op verschillende festivals te vinden.

Binnen onze beroepsorganisatie zet hij zich al jaar en dag, met hart en ziel, in als lid en secretaris van de Juridische Adviesgroep. Samen met professor Marc Sabbe (KU Leuven) en Defensie ontwikkelde hij ook de opleiding rampenmanagement. Niet geheel onlogisch als je weet dat hij jarenlang actief was als spoedverpleegkundige in het Stuivenbergziekenhuis (Antwerpen) en zijn kennis doorgaf in een aantal onderwijsinstellingen.

Vanuit NETWERK VERPLEEGKUNDE zijn we ontzettend dankbaar voor de onvermoeibare inzet van Marc en zijn sterke bijdrage aan de ontwikkeling van het verpleegkundige beroep. We zetten hem dan ook graag eventjes letterlijk in de bloemetjes. Bedankt, Marc!

De TCV wordt voortaan opgenomen in de FRV als een vaste werkgroep. Het werk is dus nog niet gedaan. Edgard Peters was als voorzitter van de FRV aanwezig op de laatste zitting van de TCV als zelfstandig orgaan. Hij beloofde alvast de leden onder zijn hoede te nemen wanneer de werkgroep verder vorm krijgt.

Meer dan 6.000 openstaande vacatures in zorg en welzijn. Dat vraagt gezamenlijke inspanningen. Daarom lanceren Vlaams minister Hilde Crevits, Vlaams Zorg- en Welzijnsambassadeur Candice De Windt en de sociale partners de volgende fase van Careēr. Het project bestaat uit meerdere campagnegolven per jaar om zoveel mogelijk Vlamingen te bereiken, van studenten tot zij-instromers. Zo is er voortaan de gratis carrière- en opleidingswijzer, die je online kan raadplegen.

Via care-er.be kan je een vragenlijst invullen over je interesses, studies, huidige werksituatie, … De tool oriënteert je dan naar een opleiding of job in de domeinen zorg en welzijn, en koppelt er meteen informatie over financiële tegemoetkomingen aan voor wie voor een knelpuntberoep kiest.

Niet toevallig wordt deze campagne nu gelanceerd, op het moment dat scholieren en studenten een studiekeuze maken. Candice De Windt: “Zij zijn volop bezig met de vraag: wat wil ik worden of doen in het leven? De komende weken en maanden zal Careēr hen via een uitgekiende campagne en boodschappen op maat prikkelen om na te denken over de vraag: ‘Zorg of welzijn, is dat iets voor mij?’ Want ook al zijn we heel blij met het stijgend aantal inschrijvingen in de opleidingen, we mogen nu niet op onze lauweren rusten.”

Daarnaast richt Careēr zich natuurlijk ook naar mensen die al aan het werk zijn, al dan niet in een andere sector. Daarom bundelt de website heel wat nuttige informatie over de zowat dertig zorg- en welzijnsberoepen, steunmaatregelen, opleidingen, vacatures, inleefmomenten, … Op basis van jouw interesses en vaardigheden zoekt de carrièrewijzer de loopbaan die bij je past.

De Planningscommissie brengt het aantal actieve Belgische verpleegkundigen tussen 2019 en 2021 in kaart met een nieuw rapport. Dit geeft een gedetailleerde beschrijving van de activiteit van de verpleegkundigen: leeftijd, geslacht, gewest, gemeenschap, diploma, activiteitssectoren en beroepsstatus.

In het rapport worden drie soorten beroepsbeoefenaars gedefinieerd:

• Beroepsbeoefenaars gemachtigd om het beroep uit te oefenen (LTP): 223.624 in België, waarvan 133.779 in de Vlaamse Gemeenschap en 89.845 voor de Franse Gemeenschap.
• Actieve beroepsbeoefenaars op de Belgische arbeidsmarkt: 153.167 actieve verpleegkundigen (68 procent van de LTP-groep) waarvan 78 procent als loontrekkende, 12 procent als zelfstandige en 9 procent die een activiteit als loontrekkende met een activiteit als zelfstandige combineerde.
• Beroepsbeoefenaars actief in de Belgische gezondheidszorgsector: 134.413 verpleegkundigen (60 procent van de LTP-groep) werken in de gezondheidszorgsector.

Het volledige rapport raadpleeg je via http://www.health.belgium.be/hwf.

De zorg wordt geconfronteerd met grote uitdagingen en veranderingen op vlak van organisatie, leiderschap, innovatie en digitalisering. Dat is de conclusie van het rapport Toekomstagenda voor het werken in de zorg. Het rapport is het resultaat van een historisch participatief traject met de sociale partners en de beroepsorganisaties, waaronder ook NETWERK VERPLEEGKUNDE, in navolging van een uitnodiging van de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke.

De Toekomstagenda geeft een globaal en breed overzicht van de aspecten die raken aan de aantrekkelijkheid van het werken in de zorg, en vertrekt vanuit de beleving van het zorgpersoneel zelf. Het rapport omvat drie luiken:

• Een omschrijving van vaststellingen op het terrein,
• De reeds genomen maatregelen,
• Mogelijke pistes van oplossingen.

“Het is een bijzonder lijvig document geworden. Dit is het resultaat van vele intensieve gesprekken”, zegt Ellen De Wandeler, algemeen coördinator van NETWERK VERPLEEGKUNDE. “We kijken tevreden terug. Voor het eerst in lange tijd werd een gemeenschappelijke visienota geschreven, wat historisch is en hopelijk ook duurzaam voor de toekomst. Het rapport biedt heel wat mogelijkheden om het beleid de komende jaren op te enten. Zeker voor wat betreft arbeidsvoorwaarden, recht op vorming, stagemogelijkheden, … Het is noodzakelijk om hier nu dringend mee aan de slag te gaan en zo tegemoet te komen aan de terechte verzuchtingen van verpleegkundigen.”

Raadpleeg het volledige rapport: https://www.netwerkverpleegkunde.be/file?fle=1356623&ssn=8563602ccfeef82d6e0c7534049e49210da0c68a