Goed wonen is een basisrecht, ook voor mensen met een psychische kwetsbaarheid
In Zoersel wonen sinds maart 2023 zestien mensen met een psychische kwetsbaarheid in nieuwe studio’s. Deze maken deel uit van een nieuw woonproject binnen GGZ Bethanië, een zorgvoorziening van de vzw Emmaüs, om zo zelfstandig mogelijk het leven opnieuw op te nemen na een lange opname. Met deze nieuwe woonvorm wil de vzw een steentje bijdragen om tegemoet te komen aan de grote woonnood voor mensen die kampen met een psychosociale problematiek. “Wonen is een basisbehoefte”, benadrukt onderzoeker Jürgen Magerman.
De bestaande groepswoningen van beschut wonen De Sprong in Zoersel waren aan vernieuwing toe. Er is al enkele jaren een duidelijke verschuiving merkbaar in de vraag naar meer individuele studio’s in plaats van groepswoningen. Daarom besloot vzw Emmaüs de oude gebouwen af te breken en opnieuw op te bouwen als individuele studio’s. Bovenop deze woonvorm van beschut wonen werden nog zestien extra woongelegenheden bijgebouwd onder de noemer betaalbaar wonen. Hiermee voorziet vzw Emmaüs in een bijkomende schakel in het zorgcontinuüm van GGZ Bethanië. De zestien studio’s in dit woonproject worden verhuurd met een regulier huurcontract, net zoals op de private huurmarkt. In tegenstelling tot beschut wonen is een begeleidingscontract hier geen verplicht selectiecriterium. Annelies Van de Mierop, woondeskundige bij GGZ Bethanië licht toe: “Als sociaal geëngageerde verhuurder proberen we de weegschaal in balans te houden tussen enerzijds de kwetsbaarheden van de huurder en anderzijds de plichten als huurder. Dit evenwicht zoeken vraagt vooral tijd om op maat van de huurder te communiceren, met een respectvolle, geduldige houding en de wil om creatief mee na te denken. Naast betaalbaarheid, zelfstandigheid en inzet op ontmoeting, zijn deze essentieel op het vlak van wonen.”
Grote vraag botst op te beperkt aanbod
GGZ Bethanië heeft 621 plaatsen en bedden. In 2022 vingen ze 2.273 patiënten op. Meer dan honderd van hen staan tijdens hun behandeling gedomicilieerd op het ziekenhuis of hebben geen perspectief om door te stromen. Velen van hen zijn zoekende en/of wachtende op een juiste plek naar een woonzorgcentrum, PVT, IBW, VAPH-voorziening, de private of sociale woonmarkt. Annelies: “We realiseerden al mooie en waardevolle samenwerkingen met lokale besturen en woonmaatschappijen in onze regio. Maar het tekort aan betaalbare huisvesting is zo alomtegenwoordig, dat er veel meer nodig is dan dat. De impact van de huidige woningmarkt is namelijk overal voelbaar, niet enkel voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Dat brengt met zich mee dat er veel strengere regels rond wonen gecreëerd en opgelegd worden en die staan haaks op het recht op wonen. Met ons woonproject willen we hierin het verschil maken en iemand vanuit een woonwens en woonnood een thuis geven, zonder al te veel extra opgelegde randvoorwaarden, eindtermijnen en uitsluitingscriteria. Die zijn er al voldoende. Het is een druppel op een hete plaat, maar wel een zeer betekenisvolle kans voor enkelen.”
Bestaanszekerheid is een basisbehoefte
Onderdak hebben leidt tot bestaanszekerheid. “Beschikken over een onderdak” staat onderaan in de piramide van Maslow als een basisvoorwaarde voor veiligheid en zelfontplooiing. Bijkomend vertonen mensen die in een onveilige omgeving resideren een significant hoger risico op het ontwikkelen van lichamelijke en/of psychische aandoeningen[1]. “Door de enorme huurcrisis komt de woonnood te vaak in het gedrang”, benadrukt Jürgen Magerman, onderzoeker bij het Equality Research Collective en lector bij HOGENT: “Mensen met een psychische kwetsbaarheid komen door de hoge prijzen of de strenge huurvereisten terecht in moeilijkere buurten of in woningen in een meer erbarmelijke staat. Onderzoek wijst uit dat zij te gemakkelijk in sociaal isolement terechtkomen en dat hulpverleners een essentiële rol kunnen vervullen om dit isolement te doorbreken. Het gaat hierbij dus om meer dan het aanbieden van een betaalbare en kwaliteitsvolle woonst. Om een zorgende gemeenschap te creëren is er dan ook een grote nood aan ondersteuning in de maatschappij van kwetsbare doelgroepen waar ook GGZ-patiënten toe behoren.”
Het belang van het inzetten van innovatieve methodieken zoals Kwartiermaken valt dan ook niet te miskennen. Kwartiermaken is een veilige, warme plek creëren voor kwetsbare personen binnen een buurt, zodanig dat ze succesvol kunnen deelnemen aan de samenleving. “Gespecialiseerde zorgprofessionals zoals wijkwerkers, maar ook hulpverleners uit mobiele teams bouwen een ondersteunend netwerk uit om zo de lokale community klaar te maken voor mensen met een psychische kwetsbaarheid”, zegt Jürgen. “Zulke trajecten zijn intensief, van lange duur en moeilijk te capteren in harde, te meten eindindicatoren maar leiden ertoe dat buurtbewoners elkaar beter leren kennen, begrijpen en ondersteunen. Er bestaan al projecten zoals Zorgzame Buurten, maar het is zeer belangrijk dat overheden meer middelen vrijmaken voor projecten die zich specifiek op kwetsbare groepen richten.”
[1] Anda RF, Felitti FJ, Bremner MD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, & Giles WH (2006). The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 256(3) 174-186.
“Het denkkader voor verpleegkunde in de geestelijke gezondheidszorg is anders dan voor algemene verpleegkunde”
Generieke basisopleiding verpleegkunde heeft voor- en nadelen
Een generieke basisopleiding verpleegkunde levert multi-inzetbare personeelsleden. Sinds de hervorming naar de vierjarige bachelor en daardoor het schrappen van de specifieke opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige is het aanwerven van pas afgestudeerde verpleegkundigen met de nodige psychotherapeutische kennis en vaardigheden een uitdaging, stelt prof. dr. Sofie Verhaeghe van de Universiteit Gent: “Verpleegkundigen hebben een veelzijdig beroep met een grote verantwoordelijkheid en praktijkgerichtheid. De visies en de theoretische kaders voor somatische zorg zijn echter niet volledig gelijklopend met die voor psychiatrische zorg, hier knelt het schoentje.” Hogeschool VIVES, Universiteit Gent en UZ Gent voeren een debat.
Sinds het academiejaar 2016-2017 duurt een professionele bacheloropleiding verpleegkunde vier jaar. In die generieke opleiding verpleegkunde zitten GGZ-thema’s verweven in de vernieuwde vakken. “Voor de steeds complexer wordende noden in de GGZ en wat daardoor van GGZ-verpleegkundigen verwacht wordt, is dat een nadeel”, vindt Hanne Vandewiele, verpleegkundig specialist psychiatrie in het UZ Gent en lid van de werkgroep GGZ van NETWERK VERPLEEGKUNDE. “In de praktijk starten net afgestudeerde bachelors met minder GGZ-handvaten. Door de vaak kortere GGZ-stages en een beperktere GGZ-context hanteren ze meer stereotiepe benaderingen van de doelgroep. We proberen hen inhouse bij te scholen, maar we merken dat we niet meteen kunnen verdiepen omdat we eerst de basiskennis en de vaardigheden die nodig zijn voor de psychiatrische verpleegkunde moeten bijschaven.”
Opleidingshoofd verpleegkunde aan de VIVES-hogeschool Heidi Schepers ziet het vanuit een onderwijsbril anders: “De leertijd voor basisverpleegkundigen is met een jaar verlengd. Binnen die tijd doorlopen onze studenten heel wat stages van minimum vijf weken. Dat doen we bewust om een representatief beeld mee te geven van wat afdelingen inhouden. In het derde jaar kunnen studenten kiezen voor een GGZ-stage en in het vierde zijn er langdurige stages, keuzevakken en de mogelijkheid om een bachelorproef te maken over psychische kwetsbaarheid. Studenten kunnen zo meer dan 40 studiepunten verzamelen binnen het domein GGZ.”
Verpleegkundige als belangrijkste instrument voor zorg
De vraag naar goed opgeleide verpleegkundigen in de GGZ is groot. Dat bevestigt ook prof. dr. Sofie Verhaeghe van de masteropleiding verpleegkunde en vroedkunde aan de Universiteit Gent: “De generieke basisopleiding vertrekt vaak vanuit de somatische klachten van patiënten. Het denkkader en de methodieken voor psychische kwetsbaarheden zijn anders. Voor lichamelijke klachten beschikt de verpleegkundige naast het relationele en interpersoonlijke over een waaier aan technische hulpmiddelen en interventies. In de GGZ zijn de psychotherapeutische kennis en vaardigheden van de verpleegkundige het belangrijkste instrument en die ontbreken in de basisopleiding verpleegkunde.”
Dat relationele en verpleegkundige vaardigheden bij GGZ anders liggen dan bij de somatische zorg is duidelijk. Al mag je volgens Heidi die verdeling niet zwart-wit benaderen. “Alle verpleegkundigen hebben baat bij een stevige basis relationele visie, in welke setting dan ook”, zegt ze. “Vroeger lag de focus in de eerste twee jaren op somatische zorg en kon je pas vanaf het derde jaar specifiek voor GGZ kiezen. Maar in deze vierjarige opleiding beginnen de leerlijnen rond relationele vaardigheden al vanaf het eerste jaar. Net omdat de opsplitsing tussen somatische zorg en psychosociale zorg in veel gevallen niet meer opgaat.”
Relationele vaardigheden zijn essentieel maar onvoldoende voor GGZ
Een generieke basis die vertrekt vanuit een doorgedreven bio-psychosociaal kader is zinvol, benadrukt Sofie: “Het brede perspectief biedt inzicht in verschillende klachten, pathologieën en strategieën. Het houdt verpleegkundigen wakker om verder te kijken. De comorbiditeit bij de huidige zorgvragers neemt steeds toe.” Dat vindt ook Hanne: “Als psychiatrisch verpleegkundige moeten we ons bewust zijn van lichamelijk lijden, maar omgekeerd moeten andere verpleegkundigen ook automatisch psychisch lijden in acht nemen. Ons gezondheidszorgsysteem is momenteel vrij opgesplitst georganiseerd voor GGZ en somatische zorg en als je weet dat een derde van de zorgvragers in het algemeen ziekenhuis bovenop hun somatische klachten ook kampen met psychische kwetsbaarheid, wordt GGZ onderbelicht in de opleiding. Door dat onevenwicht komt de optimale zorg voor patiënten te vaak in het gedrang. Zo merk ik dat de theoretische basiskennis en vaardigheden rond psychopathologie, psychofarmacologie, … verminderd zijn omdat er meer kennis moet verworven worden over ruimere, generieke domeinen en omdat de GGZ-specifieke kennis versnipperd aangeboden wordt waardoor de diepgang verloren gaat.”
Heidi ervaart dit anders: “Ik begeleid zelf stages in het vierde jaar en heb tot nu toe nog niet het signaal gekregen dat studenten onvoldoende opgeleid zijn. Ze krijgen vaardigheden mee rond motiverende gesprekstechnieken, suïcidepreventie en weerstandstrainingen. Ik beaam wel dat studenten niet opgeleid zijn binnen diverse specifieke therapeutische visies. Dat was vroeger in een specialisatiejaar wel breder.”
Evidencebased masteropleidingen in Vlaanderen
Om toch voldoende diepgang en expertise te bewaken binnen de geestelijke gezondheidszorg, biedt UGent een masteropleiding over GGZ aan. Iedereen die een bachelordiploma verpleegkunde behaalt, kan na een schakeljaar in deze masteropleiding tot verpleegkundig specialist GGZ instappen. Dit traject is gebaseerd op theoretische GGZ-denkkaders en visies, de actuele stand van de wetenschappelijke evidentie en fundamentele inbreng van expertise uit het werkveld. Sofie: “Masteropgeleide verpleegkundigen in de GGZ en verpleegkundig specialisten genereren, delen en vertalen wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk. Ze creëren op die manier onderbouwde innovatie over de organisatiegrenzen heen. Daardoor verduurzaam je kennis en vaardigheden binnen de geestelijke gezondheidszorg.”
Vormingsreeks GGZ in samenwerking met NETWERK VERPLEEGKUNDE en VIVES
NETWERK VERPLEEGKUNDE West-Vlaanderen voelde de noodzaak om vormingen in te richten over geestelijke gezondheidszorg. De afdeling klopte hiervoor aan bij Hogeschool VIVES die zowel een vierjarige bacheloropleiding verpleegkunde als een postgraduaat GGZ aanbiedt. Het resultaat zijn vier sessies die telkens een ander aspect van psychische kwetsbaarheden uitlichten.
Hogeschool VIVES organiseert in samenwerking met NETWERK VERPLEEGKUNDE West-Vlaanderen vier vormingen over geestelijke gezondheidszorg. De uitgebreide expertise van Christophe Casteleyn en Annelies Verkest, twee lectoren binnen de opleiding GGZ aan de hogeschool, speelt hierin een belangrijke rol. Christophe: “We zijn allebei zelf psychiatrisch verpleegkundigen met ruime praktijkervaring. Vanuit onze ervaring en voeling met het werkveld en in samenwerking met het Wit-Gele Kruis, het AZ Sint-Lucas en het psychiatrisch ziekenhuis Onzelievevrouw, geven we de vier opleidingsdagen vorm.”
Nood aan verdieping in het werkveld
De vier vormingen focussen telkens op een ander aspect van psychische kwetsbaarheid: depressie, verslaving, psychose gevoeligheid en suïcidaal lijden. Annelies licht toe: “In de opleidingen combineren we zowel relationele vaardigheden als basiscompetenties bij het werken met cliënten en hun context. Hoe bouw je bij voorbeeld een begeleiding uit? We spelen hierbij in op vragen uit het publiek en brengen de inhoud samen met de expertise van een ervaringsdeskundige. Deze persoon is een echte meerwaarde omdat we de theoretische inzichten direct kunnen linken met de praktijk en omgekeerd. We bereiden iedere sessie dan ook grondig voor zodat we elkaar mooi aanvullen. De vormingen gaan door op vier locaties in Brugge. Het publiek reageert alvast enthousiast en ook de werkgroep ziet veel potentieel en bekijkt om deze reeksen in de toekomst uit te breiden.”
Op 19 september gaat de vorming over psychose gevoeligheid door, op 23 oktober focust men op suïcidaal lijden. Meer info en inschrijvingen via NETWERK VERPLEEGKUNDE West-Vlaanderen.
De verpleegkundige in de huisartsenpraktijk vs. de praktijkassistent
Een zorgsysteem dat onder druk staat, vraagt de nodige oplossingen. Ook in de huisartsenpraktijken zijn er acute problemen die aangepakt moeten worden. Daarop biedt de New Deal een antwoord. Het is nieuwe, bijkomende financiering met ruimte voor een praktijkassistent. Het voorstel ligt op tafel, tegen de zomer worden de resultaten verwacht. Ann Van den Bruel, zelf huisarts en professor huisartsgeneeskunde aan de KU Leuven legt het belang van deze New Deal voor huisartsen en voor verpleegkundigen uit.
In heel wat steden en gemeenten zijn vandaag huisartsentekorten en dus ook patiëntenstops. Het probleem is dubbel. Door COVID-19 kwam veel extra werk bij de huisartsen terecht. “Maar ook nieuwe zorgvragen door de vergrijzing, multi-morbiditeit en het toenemende aantal chronisch zieken”, zegt Ann Van den Bruel. “We werken niet enkel reactief meer, maar ook preventief en proactief. We informeren patiënten over leven met een chronische ziekte, over medicatie, … Dat vraagt coördinatie van zorg. In vijftien jaar tijd zijn het aantal consultaties bij de huisarts met twintig procent gestegen, maar de ondersteuning volgde niet.” Toch ziet Ann ook een lichtpuntje, want er zijn wel meer huisartsen dan vroeger. “Maar ze werken anders dan de vorige generaties. Met meer aandacht voor de work-lifebalance. Er zijn dus meer huisartsen, maar er is minder huisartsentijd.”
Taken en handelingen
Dat eerstelijnszorg meer kan samenwerken, werd al aangetoond tijdens de covidpandemie. Ook huisartsen kunnen zich anders organiseren en kiezen met wie ze samenwerken. Daar draait de New Deal rond. Vandaag werken veel huisartsen al met een onthaalmedewerker die de administratie en planning regelt. Vaak is er ook een verpleegkundige aanwezig. “De verpleegkundige stelt handelingen zoals wondzorg, vaccinatie, bloedafnames, een EKG, spirometrie, … Die zitten in de toolbox van technische handelingen van een verpleegkundige”, zegt Ann. “Daar kan ook het opvolgen van chronische ziektes bijkomen, volgens gestandaardiseerde protocollen waarin staat wie wat autonoom of gesuperviseerd doet. Bij ons in het medisch huis volgen verpleegkundigen personen met diabetes op en doen ze maandelijks huisbezoeken bij kwetsbare ouderen. Ze bekijken en bespreken er thematieken zoals voeding, valpreventie, vroegtijdige zorgplanning, medicatie, … Ze zijn een waardevolle vertrouwenspersoon voor de zorgvrager en een belangrijke tussenschakel met een signaalfunctie naar de huisarts toe.”
De verpleegkundige in de huisartsenpraktijk staat nog los van het voorstel om de functie van praktijkassistent in het leven te roepen. Zij kunnen een rol van betekenis opnemen wanneer een praktijk niet groot genoeg is om een verpleegkundige in dienst te nemen of in grote praktijken, waar ze de verpleegkundige ondersteunen. “Het is een rol tussen die van de onthaalmedewerker en de verpleegkundige. Ze zouden wel enkele eenvoudige klinische handelingen stellen, zoals de bloeddruk opmeten of bloedafnames uitvoeren, maar dienen geen medicatie toe en mogen niet vaccineren”, licht Ann toe. “Het zijn beperkte klinische taken die de praktijkassistent aanleert tijdens een opleiding van 1,5 jaar meteen na het secundair. Zo staat die opleiding volledig los van het postgraduaat verpleegkundige in de huisartsenpraktijk. Die opleiding is een meerwaarde, maar geen must voor wie als verpleegkundige bij een huisarts aan de slag wil.”
Educatie van zorgvragers
De huisartsensector is voor veel verpleegkundigen onbekend en dus onbemind terrein, waardoor ze vaak pas naar een huisartsenpraktijk kijken wanneer ze niet langer in een woonzorgcentrum of ziekenhuis kunnen werken door de fysieke of mentale belastingen. “We moeten er dus een positieve keuze van maken. Dat start al in de opleiding, maar ook door ons als huisartsen duidelijker te profileren. De skills die je hier nodig hebt zijn anders dan in ziekenhuizen en woonzorgcentra. Er is een groot educatief aspect verbonden aan je werk in een huisartsenpraktijk. Je leert patiënten hoe ze moeten omgaan met medicatie en welke rol je daarin kan opnemen, bijvoorbeeld. Het is zorgen op een andere schaal. Je bouwt een langdurige relatie op met de zorgvragers, soms zelfs decennialang. Bovendien is er meer regelmaat, hoef je tijdens de weekends niet te werken en minder manipulaties uit te voeren.”
Of de lijst met verpleegkundige handelingen moet uitgebreid worden wanneer er meer verpleegkundigen in de huisartsenpraktijken aan de slag gaan? “Dat is voorlopig niet nodig, denk ik. Maar het zal een leerproces zijn voor iedere huisarts om te bekijken welke handelingen ze willen doorgeven. Daarbij komt ook de evolutie naar meer ziekenhuiszorg in de thuisomgeving waarvoor aanpassingen in de eerste lijn zullen nodig zijn.”
Toegankelijker en meer kwaliteit
Tegen de zomer wordt verwacht dat de voorstellen zullen afgeklopt worden. Zo kunnen op 1 januari 2024 de eerste praktijken opstarten in het nieuwe model. In de beginfase zullen dat er een honderdtal zijn, zodat een goede begeleiding centraal blijft staan. “Deze New Deal zal ook naast het huidige systeem blijven bestaan. We willen niemand verplichten om de switch te maken. We merken uit bevragingen dat 70 procent van de huisartsen overweegt om over te stappen naar een nieuwe financieringsvorm. Die bereidheid is groter bij artsen onder de 40 jaar. Zij die aangeven niet te willen overstappen doen dat uit angst om inkomen te verliezen en omdat ze vrezen meer administratie te moeten voeren.”
Nochtans zijn de doelen van de New Deal duidelijk. Zo wordt toegewerkt naar voldoende en goed gespreide huisartsenpraktijken, met minder zinloze administratie en een betere toegankelijkheid voor de zorgvrager. Met een goed organisatiemodel, met taakdelegatie en ondersteuning, kan de huisarts zorg dragen voor meer mensen. Ook voor niet-planbare zorg buiten de traditionele werkuren. De resultaten zouden meer professionele tevredenheid, een uitbreiding van het takenpakket, minder contacten met de arts voor een chronisch stabiele patiënt en administratieve ondersteuning zijn. Dat leidt dan weer tot een betere zorgkwaliteit en toegankelijkheid. De daaraan gekoppelde financiering verloopt evenwichtiger en speelt in op beschikbaarheid, intra- en interdisciplinaire samenwerking, zorgcontinuïteit, kwaliteit, preventie en empowerment. “De bedoeling is om los te komen van de nomenclatuur, door met premies en per patiënt te werken in plaats van per prestatie. De huisarts ontvangt een premie op basis van het aantal geregistreerde patiënten in de praktijk. Daarmee kan hij dan de verpleegkundige vergoeden. Of dat een verpleegkundige in loondienst of op zelfstandige basis is, daar zijn geen voorschriften rond. De bedoeling is vooral de vrijheid te laten aan de praktijk om zich te organiseren zoals dat voor hen het beste werkt. Of we zo de tekorten uitbalanceren? Hopelijk kan dit een deel van het antwoord zijn maar we willen zo ook de uitstroom tegengaan. Door in een huisartsenpraktijk aan de slag te gaan, kan de New Deal ook een manier zijn om verpleegkundigen in de klinische zorg te houden als zij om welke reden dan ook niet meer in het ziekenhuis of woonzorgcentrum willen werken.
Rapport tijdsbesteding huisartsen
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke en de FOD Volksgezondheid lieten een grootschalige bevraging uitvoeren naar de tijdsbesteding en werkervaring van huisartsen. Hiermee wil de minister inzicht krijgen op de impact van de covidpandemie op het beroep, maar ook op hun huidige en gewenste activiteitsgraad. Die input van het werkveld is belangrijk om de New Deal vorm te geven. Daaruit blijkt dat huisartsen willen evolueren naar een ander organisatiemodel met meer samenwerking en taakdelegatie. Uit de bevraging blijkt ook dat de huidige werkdruk te hoog ligt. De gewenste 40 uur werken per week ligt ver van de reële 50 uur per week. Een vierde van die gewerkte tijd gaat naar het aanvullen van patiëntendossiers, financiële administratie en het lezen van medische literatuur. De tijdsbesteding verschilt wel per regio in ons land.
Het volledige rapport lees je hier:
https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/20230417_nl_im_associates_-_rapport_tijdsindeling_huisartsen.pdf
Verhoogde technische zorgen in de thuisverpleging
De thuiszorg heeft met steeds meer technische zorgen te maken, die van een ziekenhuissetting naar een thuisomgeving verschuiven. Dat betekent een breed spectrum aan extra zorgen die bij de thuisverpleegkundige en de eerste lijn terecht komen. Annemarie Demeyere is stafmedewerker zorg, pijn en comfort bij het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen en vertelt hoe ze thuisverpleegkundigen voorbereiden op deze complexe technische zorgen.
Mensen komen na een ingreep in het ziekenhuis sneller naar huis waardoor zorg in de thuisomgeving complexer en technischer wordt. “De tijd dat thuisverpleging enkel de was en de plas was, ligt al zeer lang achter ons”, zegt Annemarie Demeyere. Zij is binnen het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen stafmedewerker zorg en verantwoordelijk voor palliatieve zorg, oncologie en STVV (Specifieke Technische Verpleegkundige Verstrekkingen). Daar horen ook de technische zorgen bij. “Zelf kom ik uit de ziekenhuiswereld en daar zie je dat expertise vaak op een dienst samen zit. In de thuisverpleging moet je een breed spectrum van zorgen aanhouden en dus ook een zeer grondige kennis van heel wat handelingen hebben.” Daarom is een goede basis belangrijk, zodat die kan aangevuld worden met enerzijds opleidingen en anderzijds samenwerkingen binnen de eerste lijn. “We kunnen al die zorg niet alleen bolwerken. We moeten evolueren naar een soort consortium dat toelaat om breed te kijken naar zorg. Dat doen we al in heel wat proefprojecten zoals Onco@Home, negatievedruktherapie, OPAT (ambulante parenterale antimicrobiële therapie), … Door samen te werken ontstaat meer tijd voor de patiënt waardoor die zich meer ondersteund voelt.”
Meer katheters
Binnen de toenemende technische zorgen merkt Annemarie vooral op dat de kennis van verschillende soorten katheters en sondes zeer belangrijk wordt. “We houden de cijfers nauwgezet bij, niet enkel om een evolutie te kunnen optekenen, maar vooral om te weten waar we met onze interne opleidingen en oefenmomenten op in kunnen zetten. Het spoelen, een bloedafname of het afkoppelen van chemotherapie via een poortkatheter komt vaak terug, maar ook antibiotica toedienen via een PICC-katheter, suprapubische sondes en perifere infuustherapie, tracheasondes, PEG-sondes, …”
Een verklaring waarom er meer katheterzorgen plaatsvinden in de thuiscontext zoekt Annemarie bij de verkorte ligduur in ziekenhuizen. Mensen verblijven er minder lang, of willen er minder lang verblijven. “Voor een oncologische patiënt vergroot je namelijk het comfort aanzienlijk wanneer de bloedafname thuis plaatsvindt en hij of zij in de thuisomgeving kan wachten of de chemotherapie al dan niet doorgaat. Ook de chemotherapie thuis afkoppelen is voor hen aangenamer. Ze kunnen rustig thuis blijven in een vertrouwde omgeving. Voor palliatieve zorg is dat niet anders en werken we samen met de palliatieve netwerken om de zorg rond bijvoorbeeld spuitaandrijvers in goede banen te leiden. Zo voorzien we door de nauwe samenwerking met de palliatieve netwerken en hun extra expertise, naast zorg ook emotionele en psychologische ondersteuning voor de patiënt en de naasten.”
Comfort centraal
Het bieden van meer comfort aan de patiënt in zijn thuisomgeving is met andere woorden een belangrijke insteek om in te zetten op die technische zorgen in de thuisverpleging. “Dat is positief voor de patiënt, maar het moet ook financieel gedragen worden. Daarom zijn we dankbaar voor de vele projecten die opgezet worden om terugbetaling mogelijk te maken. Soms verhogen het aantal bezoeken nu eenmaal. Voor antibioticatherapie moet een thuisverpleegkundige soms tot driemaal per dag langsgaan. Dat heeft financiële gevolgen voor organisaties, maar ook de werkdruk stijgt en de planning wordt gehypothekeerd. Dat maakt het allemaal niet eenvoudig om dit soort zorgen in de thuisomgeving te organiseren.”
Bij die technische zorgen komt ook een aspect verantwoordelijkheid, veiligheid en gespecialiseerd materiaal kijken. Goede afspraken met de patiënt en met de tweedelijnszorg wanneer iemand naar huis gaat zijn dan ook cruciaal om de zorgcontinuïteit te waarborgen. “Bij dringende zaken koppelen we meteen terug naar het ziekenhuis, maar anders hebben de verpleegkundigen regelmatig overlegmomenten waarin ze bespreken wat goed loopt en wat beter kan”, zegt Annemarie. “Als verpleegkundige ben je de oren en ogen van een patiënt naar andere zorgverleners toe. In de thuisomgeving sta je er vaak alleen voor. Daarom voorzien we altijd begeleiding van een referentieverpleegkundige waar ze terecht kunnen met technische vragen. Dat is niet opgenomen in de nomenclatuur, maar vinden we deel uitmaken van de kwaliteit van zorg in pijn en comfort. Het laat toe een patiënt goed op te volgen, maar ook om op de afdelingen een helikopterzicht te bewaren. Bovendien biedt het voor de verpleegkundige een extra zekerheid.”
Oefenmomenten
Dat zelfvertrouwen wordt ook gestimuleerd door interne opleidingen op regelmatige basis. “Een verpleegkundige kan niet alles weten. Soms zijn bepaalde technische zorgen niet aan bod gekomen in vorige werkervaringen. We vinden het belangrijk om het bespreekbaar te maken wat iemand wel en niet kan. Zo geven we door goede begeleiding niemand een oncomfortabel gevoel. We merken dat die opleidingen hun energie geven. Verpleegkundigen hebben een intrinsieke motivatie om iets te kunnen voor hun patiënt.”
Daarnaast werkte het Wit-Gele Kruis over de afdelingen heen ook gezamenlijke procedures uit, die aangepast kunnen worden in functie van de materialen die gebruikt worden. Technische zorgen worden ook gefilmd op oefenpoppen waardoor thuisverpleegkundigen via het digitale dossier snel een opfrissing kunnen krijgen. “Tot slot hebben we veel oefenmateriaal in huis. Vervallen materiaal gebruiken we voor opleidingen en wanneer we echt te veel overschotten hebben, doneren we dat aan hogescholen voor hun oefenmomenten. Want ook het onderwijs moet toekomstige verpleegkundigen voorbereiden op de toegenomen complexe zorg in de thuisomgeving. Ze simuleren casussen voor die technische handelingen, maar ook over hoe je omgaat met de patiënt en de mantelzorgers. Zo evolueren we weg van het hokjesdenken en dat is zeer positief.”
Casus ethiek: patiënt in de huisartsenwachtpost
Een huisartsenwachtpost beoogt verlening van dringende medische hulp (gegronde hulpvraag). Elke streek in Vlaanderen heeft een huisartsenwachtpost om ’s avonds, ’s nachts, in het weekend en op feestdagen de dringende eerstelijnszorg te verzekeren. De organisatie is afhankelijk van onder meer de grootte van de regio. De huisartsen nemen via een beurtrol de zorg op zich. In principe wordt er gewerkt op afspraak.
Alle oproepen komen binnen bij het onthaal en worden daar geregistreerd. Daar zijn drie mogelijkheden:
- Urgente hulpvraag: er wordt meteen doorgeschakeld naar de (triage)arts.
- Semi-urgent: oproeper krijgt een afspraak.
- Minder acuut probleem: arts belt terug om telefonisch advies te geven of geeft de oproeper een afspraak.
Wie is betrokken bij de casus?
De patiënt zelf, de huisartsen van wacht, de huisarts van de patiënt, de familie, de coördinator van de administratieve staf, het administratief personeel van de wachtpost
Wat is er gebeurd?
De patiënt vraagt herhaaldelijk telefonisch advies of een huisbezoek. Er zit geen systematiek in de oproepen. Soms volgen ze elkaar snel op, tot zes keer per shift. De oproeper heeft probleem X, waarvoor onderhoudsmedicatie is voorgeschreven. De patiënt controleert regelmatig zelf parameter X waardoor de stress bij hem/haar toeneemt door een eigen interpretatie. Dit veroorzaakt ook een toename van angst. Dit is al een erg lang aanslepend probleem.
Hoe gaan we hier mee om?
Er zijn verschillende visies over de hulpvraag en het aanslepende probleem bij collega’s van het onthaal en bij de artsen.
Knelpunt
- Wat is in dit geval goede zorg?
- Hoe verzoen je het verschillende perspectief van zorgverleners en patiënt?
Inventaris vragenronde
- Is er noodzaak om zo vaak te bellen? In het verleden zijn er al opnames geweest en kreeg de patiënt begeleiding, maar het probleem blijft zich voordoen.
- Zijn er al suggesties aangebracht om de situatie te verbeteren? Het probleem is al herhaaldelijk aangekaart en er werd gezocht naar andere manieren om de patiënt te benaderen.
- Wat is de positie van de eigen huisarts? Onbekend
- Is er mogelijkheid om actief met eigen huisarts samen te zitten? Onbekend
- Hoe reageert de eigen huisarts op de verslagen van de wachtpost? Onbekend
- Hoe is het met de leefsituatie van de patiënt? De persoon woont thuis, je hoort tijdens telefoongesprekken familie op de achtergrond zeggen: “Je moet niet bellen.”
- Elk telefonisch consult kost 2 euro.
- Hoe gaat het met huisbezoeken? Vragen van professionals naar huisbezoeken worden altijd gehonoreerd. Vragen van privépersonen voor een huisbezoek worden eerst door de (triage)arts beoordeeld.
- Wat doe je zelf? Extra vragen stellen of wat afleiden?
- Wat is de reactie van het administratief personeel? Diverse reacties
- Wat is de reactie van de patiënt? Die neemt soms de oproep van de triagearts niet op. Dit wordt ook geregistreerd.
- Zijn er afspraken gemaakt? Onbekend
- Hoe reageert het bestuursorgaan? Zij zijn op de hoogte van het aanslepende probleem en het werd al herhaaldelijk besproken.
Deze casus huisartsenwachtpost van 13 maart 2023 is uitgewerkt door de werkgroep praktische ethiek van NETWERK VERPLEEGKUNDE.
Is er nood aan een wettelijk orgaan voor de vertegenwoordiging van verpleegkundigen in elk ziekenhuis?
Naar aanleiding van de manifestatie van de non-profitsector eind januari lanceerde Dan Lecocq, voorzitter van de Fédération Nationale des Infirmières de Belgique (FNIB), het voorstel om een orgaan op te richten binnen elk ziekenhuis dat de verpleegkundigen vertegenwoordigt. Dit doet de vraag rijzen of verpleegkundigen vandaag onvoldoende representatie hebben binnen de Belgische ziekenhuizen. Leeft deze problematiek op dezelfde manier binnen de drie gemeenschappen? Of is dit eerder regionaal gebonden?
Tijdens een interview op de Franstalige radiozender La Première op 31 januari 2023 stelde Dan Lecocq dat verpleegkundigen binnen de ziekenhuizen een plaats moeten krijgen in de bestuursstructuren. Volgens hem is deze groep zorgprofessionals ondervertegenwoordigd en is het hoog tijd om op politiek niveau actie te ondernemen. Daarmee rees de vraag of deze materie in alle Belgische ziekenhuizen speelt of dit eerder regio-afhankelijk is. Tom Vanherck, verpleegkundige en coördinator promotie gezondheidszorgberoepen in het UZ Leuven, licht toe hoe verpleegkundigen binnen zijn ziekenhuis georganiseerd zijn. “Sinds juni 2022 hebben we in het UZ Leuven een interprofessionele adviesraad opgericht, waarin naast verpleegkundigen ook een vijftiental andere beroepsgroepen zetelen, waaronder bijvoorbeeld apothekers, kinesitherapeuten en ergotherapeuten”, vertelt hij. “Binnen onze interprofessionele adviesraad zijn artsen momenteel nog niet vertegenwoordigd. Het principe van deze adviesraad is gestoeld op de Magnet®-principes die uit de Verenigde Staten komen overgewaaid en waarover momenteel een project lopende is in een veertiental Vlaamse ziekenhuizen.”
Betrokkenheid van alle stakeholders in een ziekenhuis
Het ziekenhuisbestuur en -beleid is al jaar en dag voer voor discussie tussen verschillende spelers in het zorglandschap. Net zoals de financiering is een hervorming van de ziekenhuisorganisatie nodig. Met een beleidsnota van minister Vandenbroucke laaide het debat hierover weer op. Zorgnet-Icuro pleit sinds lange tijd voor een grotere betrokkenheid van alle stakeholders in de ziekenhuizen. Niet alleen van artsen, wiens participatie wettelijk verankerd is in de medische raad. Volgens gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro Margot Cloet is het belangrijk dat ook verpleegkundigen, patiënten en hun familieleden inbreng krijgen in het beleid. Vandaag zijn er al goede voorbeelden van structuren die hieraan kunnen tegemoetkomen, zoals adviescommissies. Er is dus al veel goodwill op het terrein. Het is nu zaak om een co-governanceconcept uit te tekenen, in parallel met de hervorming van de ziekenhuisfinanciering, inclusief de zuivere honorering voor artsen. Pas als die laatste rond zijn, zal een nieuwe regelgeving over bestuur mogelijk zijn.
Bron: zorgneticuro.be/artikel/alle-stakeholders-verdienen-een-stem-het-ziekenhuis
Magnet4Europe
Het Magnet®-model werd in de jaren 80 gelanceerd in de Verenigde Staten om de participatie en retentie van verpleegkundigen te verhogen. Toen al was er in de VS een groot tekort aan geschoolde verpleegkundigen. Vandaag is het model uitgegroeid tot een internationaal erkend ontwikkelingsprogramma dat de kwaliteit van verpleegkundige zorg binnen een ziekenhuis garandeert. Binnen België heeft het UZ Antwerpen de Magnet®-erkenning in 2017 behaald.
In 2020 startte het Magnet4Europe-project met als doel de werkomgeving en het welzijn van zorgverleners, alsook de veiligheid van patiënten te verbeteren in meer dan zestig ziekenhuizen in zes Europese landen: België, Duitsland, Ierland, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Tom: “Onze interprofessionele adviesraad wil volgens die principes de inspraak van verpleegkundigen verhogen, de samenwerking tussen afdelingen bevorderen en best practices delen. Deze raad werkt complementair aan de ondernemingsraad, maar neemt er geen functies van over. Op termijn werken we naar een adviserende rol aan alle bestuursorganen binnen de organisatie en zelfs ook erbuiten. Tegelijk is de adviesraad ook geen forum voor syndicaal overleg.” De topics die de interprofessionele adviesraad behandelt, gaan onder andere over de kwaliteit van zorg, over de nieuwe werkvormen binnen het UZ Leuven of over de impact van nieuwbouwplannen op de werkvloer. “Dit orgaan maakt het mogelijk om bottom-up beleidsbeslissingen te nemen vanuit een breed gedragen basis. De werking is volledig transparant en alle verslagen zijn beschikbaar voor het personeel.”
Specifieke structuur per ziekenhuis
Moet een orgaan voor de vertegenwoordiging van verpleegkundigen binnen elk ziekenhuis wettelijk verankerd worden? Volgens Tom Vanherck is dit niet noodzakelijk: “Elk ziekenhuis kan een verpleegkundige raad inrichten volgens de specifieke context en noden van de zorginstelling. De Belgische ziekenhuizen zijn niet allemaal op dezelfde manier georganiseerd. In het UZ Leuven zetelen in de ondernemingsraad bijvoorbeeld een groot aantal verpleegkundigen. Dat is niet overal zo. Wanneer we dit type orgaan wettelijk vastleggen, dan hebben ziekenhuizen minder speelruimte om een structuur uit te bouwen waar ze het best mee gebaat zijn.”
Grote draagkracht
Schrik om niet gehoord te worden als adviesraad heeft Tom niet. “Wanneer een zorginstelling er bewust voor kiest om een verpleegkundige raad op te zetten, dan lijkt het me onwaarschijnlijk dat de ondernemingsraad een unanieme aanbeveling uit die raad naast zich neer legt. Te meer omdat verpleegkundigen een groot deel van het ziekenhuispersoneel uitmaken”, legt hij uit. De leden van de interprofessionele adviesraad van het UZ Leuven hebben zich allen spontaan aangemeld, nadat de oproep gelanceerd werd wie in de raad wou zetelen. En dit voor een periode van twee jaar. Daarna zullen afdelingen opnieuw bevraagd worden en is het mogelijk dat mensen roteren. Ook het voorzitterschap is op die manier opgezet.
Binnen het ziekenhuislandschap is dus duidelijk een cultuurverschuiving aan de gang om een zo goed mogelijk beleid uit te bouwen met participatie van verpleegkundigen. Daarbij speelt volgens Tom retentie van het zorgpersoneel ook een belangrijke rol. “Dat gaat niet alleen over de verloning, maar ook over de beroepsfierheid, de motivatie van medewerkers en dergelijke meer. Door onderling tussen afdelingen concepten en ideeën met elkaar uit te wisselen, ontwikkelen we een sterkere aanpak rond retentie. Ook de wisselwerking met de andere ziekenhuizen in het Magnet4Europe-project draagt hier toe bij. Tegelijk biedt de adviesraad een unieke setting om de brede basis te bevragen en te betrekken, en voorstellen interprofessioneel af te toetsen. Zo komen we samen tot oplossingen die een verschil maken op de werkvloer.”
Dan Lecocq (FNIB) pleit voor gedeeld bestuur via adviesorganen
Op basis van gepubliceerd werk betoogt Dan Lecocq (FNIB) dat de oprichting van adviesorganen, zoals verpleegkundige en paramedische raden, een manier is om het principe van gedeeld bestuur, een van de principes van Magnet®-ziekenhuizen, in praktijk te brengen. In een tijd waarin het aantrekken en het behouden van verpleegkundigen een hot topic is, is een status quo op dit vlak onaanvaardbaar. Gedeeld bestuur is gebaseerd op het principe van empowerment van de mensen die elke dag werken om het leven van patiënten en hun familie te verbeteren. Dit beginsel wordt vaak verkeerd begrepen omdat mensen die niet betrokken zijn bij gedeeld bestuur moeite hebben om te begrijpen hoe het werkt.
Die moeilijkheid wordt nog vergroot door het feit dat elk ziekenhuis zijn eigen kader en idee van gedeeld bestuur ontwikkelt, op basis van wat het weet. Zo heeft de Brusselse ziekenhuisfederatie fel gelobbyd tegen de wens van de Brusselse minister Maron om deze structuren op te leggen via de nieuwe gewestelijke accreditatienormen. De argumenten zijn dat de verpleegkundigen in de ziekenhuizen al vertegenwoordigd zijn in de organen waar de verpleegmanagers zetelen, en dat de achterban vertegenwoordigd is via de vakbonden. “Het lijkt erop dat de ziekenhuiscultuur in deze instellingen vastzit in een oud model en niet inziet dat het nut van gedeeld bestuur is dat verpleegkundigen ‘op het terrein’ actief kunnen deelnemen aan de besluitvorming over alles wat hen in staat stelt goed te werken en zich te ontwikkelen”, zegt Dan Lecocq.
Er is een dialoog nodig met alle belanghebbenden om een weg vooruit te vinden en overeenstemming te bereiken over de modaliteiten voor de uitvoering van gedeeld bestuur met inachtneming van elkaars prerogatieven. “Bij gebrek aan openheid in ziekenhuizen kan een in een wettekst vastgelegde verplichting evenwel noodzakelijk zijn als de institutionele cultuur initiatieven in de kiem smoort. Dit is een groot probleem voor de kwaliteit van de zorg. Evenals de betrokkenheid van patiënten en hun naasten bij het bestuur.”
Opleidingsplannen volgens de arbeidsdeal: een moeilijke balans
De arbeidsdeal van 3 oktober 2022 wil enerzijds het arbeidsrecht hervormen naar een moderne manier van werken. Anderzijds wordt zo meer flexibiliteit nodig en mogelijk gemaakt, met het oog op een betere work-lifebalance. Voor de zorgsector wordt een formeel opleidingsplan verplicht onder het individueel recht op opleidingen. Dat vertaalt zich in vier tot vijf opleidingsdagen voor ieder personeelslid. Dat is niet meteen realistisch in een zorgsector waar de arbeidskrapte zeer hoog is.
De arbeidsdeal moet de werkzaamheidsgraad tegen 2030 opkrikken naar tachtig procent. “In de zorg bestaan er al normen voor het volgen van opleidingen, vooral voor verpleegkundigen met een specifieke beroepstitel of kwalificatie”, zegt Ann Vanden Bergh, verpleegkundig directeur van het AZ Diest en lid van de werkgroep Directies Verpleegkunde van NETWERK VERPLEEGKUNDE. “Die opleidingsuren worden vandaag reeds gerealiseerd. Voor andere medewerkers kijken we tot op vandaag naar wat de individuele noden zijn, hoe de loopbaan evolueert en of de afdeling er baat bij heeft. Als Sommige opleidingen moeten voor iedereen jaarlijks herhaald worden, andere opleidingen worden individueel afgestemd. Bovendien zijn 5 opleidingsdagen per jaar misschien niet nodig voor alle functies in een ziekenhuis en we willen geen rigide structuur creëren. Maar dat is exact waar we met de nieuwe arbeidsdeal naartoe gaan.”
Wat zegt NETWERK VERPLEEGKUNDE?
De onderliggende malaise is duidelijk. Een tekort aan instroom en een terecht hoge lat qua verwachting van zorgkwaliteit. Als een formeel opleidingsplan wordt gemaakt en goedgekeurd na intern sociaal overleg, biedt dit geen garantie naar veel beroepsgroepen van verpleegkundigen. Een ondernemingsraad waar één of twee verpleegkundigen aanwezig zijn op een totaliteit van misschien 50 tot 100 werknemers biedt onvoldoende garanties. De sociale druk en de werkbelasting kunnen zo hoog zijn, dat individuele zorgmedewerkers hun kansen op bijscholing aan zich laten voorbijgaan. Dat is op lange termijn geen goede zaak voor de motivatie, voor de aantrekkelijkheid van het beroep en voor de kwaliteit van zorg. Daarnaast is er begrip voor werkgevers die als verantwoordelijkheid hebben de puzzel te laten kloppen op basis van acute en/of chronische nood in (post)pandemische tijden.
Maar veel hangt af van het sociaal klimaat in de zorginstelling of ziekenhuis. Een beroepsorganisatie zoals NETWERK VERPLEEGKUNDE is zowel de oren als de stem van haar leden. De intrinsieke kennis van mogelijkheden, noden en verzuchtingen moet op diverse beleidsniveaus een plaats krijgen. Op het vlak van elke onderneming is dit onbegonnen werk. Op vlak van gewesten, gemeenschappen en federale overheid vraagt NETWERK VERLPEEGKUNDE een plaats op. Omdat teveel aan zorg over de zorg een overbodige bekommernis is.
Een recht, geen plicht
Het chronisch personeelstekort en de zorgachterstand door COVID-19 zijn een feit. Enerzijds doen hoofdverpleegkundigen en directies wat ze kunnen om de planning te laten kloppen en geen afdelingen te moeten sluiten. Zonder de kwaliteit van zorg daarbij uit het oog te verliezen, met aandacht voor het welzijn van ieder personeelslid. Anderzijds is de zorg een sector met heel wat innovaties, op medisch en technologisch vlak. Opleidingen, specialiseren, peerreviews, … zijn kansen en mogelijkheden die iedere verpleegkundige nodig heeft en die het beroep aantrekkelijker maken. Het is een weegschaal waar voldoende bestaffing en de nodige opleidingen voortdurend in balans moet worden houden.
Voor werkgevers met meer dan twintig mensen in dienst moest tegen eind maart 2023 een jaarlijks opleidingsplan klaarliggen. Dat zijn zowel formele als informele opleidingen: zelfstudie, deelname aan congressen, on-the-job-training, … Iedere voltijdse werknemer beschikt dan over vier opleidingsdagen dit jaar en vijf dagen in 2024. Werkgevers met tien tot twintig werknemers moeten één dag opleiding per jaar voorzien. Het gaat om een recht en niet een plicht. De werkgever moet de opleidingen dus voorzien, maar als de werknemer er niet op ingaat, geeft dit geen aanleiding tot ontslag. Wie de opleidingsdagen niet opneemt, kan ze vijf kalenderjaren lang overdragen. Daarna wordt de teller op nul gezet. Die plicht is er wel voor verpleegkundigen met een bijzondere beroepstitel. Hun zestig uren op vier kalenderjaren – of twee werkdagen per jaar – zijn verplicht te volgen om die beroepstitel te behouden. Deze uren worden eveneens opgenomen in de arbeidsdeal. Verpleegkundigen met een RIZIV-nummer kunnen na het inleveren van hun bewijs van bijscholing een onkostenvergoeding krijgen. Die bedraagt 175 euro per jaar. Het RIZIV legt geen verplichting tot bijscholing op aan zelfstandige verpleegkundigen.
Schaalgrootte
Opleidingen organiseren vraagt mankracht. Zeker in kleinere zorginstellingen, zoals het AZ Diest, is dat soms moeilijk. “De arbeidsdeal houdt geen rekening met schaalgrootte”, zegt Ann. “Een ziekenhuis is geen bedrijf dat je enkele uren stil kan leggen. Zorg de klok rond gegeven en opleidingsuren worden als werkuren geregistreerd. We berekenden dat een afdeling met twintig medewerkers een extra halftijds equivalent nodig heeft om tegemoet te komen aan de arbeidsdeal. Als die opleiding extern plaatsvind, moeten we ook een inschrijvingskost en transportkost in rekening brengen. En dan is er nog de administratie. Iemand zal moeten controleren, bewijzen verzamelen, documenten invullen, … We proberen e-learnings te organiseren waar een toets aan verbonden is en die vervolgens ook uit te wisselen met andere zorginstellingen. Dat loopt niet altijd vlot, want ieder ziekenhuis heeft niet dezelfde materialen, software, …”
Voor ziekenhuizen is het een hele klus en Ann vangt signalen op dat het ook voor woonzorgcentra door het personeelstekort daar niet vanzelfsprekend is. “Laat ons creatief zijn en zelf bepalen wat wel of niet als opleiding telt. Een dienstvergadering waarop structurele veranderingen op een afdeling besproken worden, kan ook een opleiding zijn als drie vierde van de groep aanwezig is. Let op: we juichen opleiding toe en moedigen mensen ook aan om ze te volgen. Goed opgeleid personeel is absoluut noodzakelijk, maar we stellen wel de haalbaarheid van wat de arbeidsdeal voorschrijft in vraag. Laat zorginstellingen zelf bepalen hoeveel dagen we aan iedere medewerker toekennen.”