Infectiepreventie: het fundament van onze zorg

Infectiepreventie vormt de basis voor veilige, kwaliteitsvolle zorg. Zorginfecties voorkomen en antibioticaresistentie aanpakken zijn uitdagingen waar elke zorgsetting mee kampt. Gelukkig rekenen instellingen op de steun van Sciensano. Een van de afdelingen binnen dit federale onderzoekscentrum is de dienst Zorginfecties en Antibioticaresistentie. Arts-wetenschapper Kat Matthys legt uit hoe haar eenheid ‘Infectiepreventie en -beheersing’ meewerkt aan innovatieve oplossingen die verpleegkundigen ondersteunen in hun dagelijkse praktijk.

Sciensano is een wetenschappelijke instelling en het federale onderzoekscentrum voor de volksgezondheid in ons land. De dienst Zorginfecties en Antibioticaresistentie speelt een sleutelrol in de strijd tegen zorginfecties. “Ons team monitort zorginfecties en antibioticaresistentie in Belgische zorginstellingen, analyseert de gegevens en ondersteunt instellingen bij het nemen van gepaste maatregelen”, vertelt wetenschapper Kat Matthys. “We werken zeker niet alleen reactief, maar ook proactief, om zoveel mogelijk infecties en uitbraken te voorkomen.”

Om dit doel te bereiken, werkt de dienst aan diverse projecten die een directe impact hebben op verpleegkundigen en de bredere zorgsector. Twee van deze projecten staan momenteel in de kijker: de ontwikkeling van een handhygiënetool en het CHIPS-project.

Gouden standaard voor handhygiëne

“Handhygiëne is de basis van infectiepreventie in elke zorgsetting”, benadrukt Kat. Toch is de manier waarop zorginstellingen handhygiëne monitoren sterk uiteenlopend. Dat maakt het lastig om resultaten te vergelijken en op basis daarvan gerichte verbeteringen door te voeren. Daarom werkt Sciensano aan een nieuwe tool. “Het wordt een mobiele applicatie compatibel met de courante softwareplatformen die ter beschikking zal worden gesteld van ziekenhuizen. De app is nog in volle ontwikkeling en zal eerst door enkele ziekenhuizen uitvoerig getest worden, maar hij komt er binnenkort. De tool biedt een uniforme manier om handhygiëne te monitoren en bevordert zo een gestandaardiseerde aanpak in heel België. Vanaf februari kunnen zorgprofessionals de applicatie al uittesten via een extranet. “Het inputten kan binnenkort beginnen, al is vooral de output relevant en hoe er met de informatie wordt omgegaan.”

CHIPS: kwaliteitsindicatoren in kaart

Een tweede project waar Kats unit aan werkt is CHIPS, kort voor ‘Check Hospital Infection Prevention Status’. Dit project richt zich op het monitoren van kwaliteitsindicatoren voor infectiepreventie. “Met deze tool zullen ziekenhuizen hun beleid rond infectiepreventie kunnen optimaliseren en gegevens makkelijker vergelijken met andere instellingen”, aldus Kat. CHIPS maakt het mogelijk om data op uniforme wijze te verzamelen en te analyseren. Dit helpt niet alleen de zorginstellingen, maar ook Sciensano zelf. “Een goed inzicht in deze indicatoren betekent dat beleidsmakers gepaste maatregelen kunnen zich nemen om in de toekomst zorginfecties en uitbraken beter de baas kunnen.”

Het Outbreak Support Team

Naast deze tools speelt ook het Outbreak Support Team (OST) een cruciale rol in infectiepreventie. Dit multidisciplinaire team staat klaar om zorginstellingen te ondersteunen bij de aanpak van een uitbraak. Het is samengesteld uit OST-artsen en verpleegkundigen van Sciensano en het Departement Zorg, eventueel aangevuld met externe experten zoals van het Nationaal Referentiecentrum. “Het OST combineert expertise van verschillende disciplines om snel en doeltreffend op te treden bij zo’n situaties”, vertelt Kat. “Al zijn we lang niet alleen actief bij een outbreak, we hebben voornamelijk een preventieve rol. Op een tweemaandelijks regio-overleg leren wij van elkaar. We delen er effectieve praktijken en houden de vinger aan de pols. Op basis van de noden die tijdens het overleg naar voren komen en relevante, actuele data helpen wij concrete handvatten te ontwikkelen om de infectiepreventie in zorgsettings te optimaliseren, zoals checklists of een gebruiksvriendelijke tool om een epicurve te genereren. Daarnaast brengen we instellingen in contact met experts uit specifieke domeinen. We zijn er om elkaar te versterken. Het is goed dat dit nog eens onder de aandacht komt. Een uitbraak kan altijd en overal voorkomen, weet dus dat ondersteuning voorhanden is.”

Samen bouwen aan veilige zorg

Behalve relevant onderzoek levert Sciensano ook directe bijstand en richtlijnen om zorginstellingen beter voor te bereiden op toekomstige uitbraken. Dit maakt hen een essentiële partner voor iedereen die in de frontlinie van de zorg staat. Met innovatieve tools en de expertise van het Outbreak Support Team zet Sciensano in op een toekomst waarin zorginfecties en antibioticaresistentie beter beheersbaar zijn. “Verpleegkundigen spelen hierin een onmisbare rol”, besluit Kat. “Zij staan aan het bed van de patiënt en zijn vaak de eersten die veranderingen opmerken. Onze taak is om hen bij te staan met evidencebased kennis, middelen en praktische tools.”