De dag van de verpleegkunde

In coronatijden

12 mei is de dag, 2020 het internationale jaar van de verpleegkundigen. Hét moment om verpleegkundigen in de bloemetjes te zetten. Ook het coronavirus zet de verpleegkundigen in de kijker en toont hun warme zorg en professionele aanpak. Drie verpleegkundigen vertellen hier over wat hen drijft in hun beroep, over hun engagement in een regionaal netwerk van het NVKVV en over wat een epidemie toont en leert.

Warme zorg

‘Warme zorg is essentieel in wat we doen. We sleuren elke dag met een pak materiaal maar voor een warme zorg moet je niets extra bij je hebben. Die komt vanuit je hart.’ Aan het woord is Peter van Roosendael (46). Hij is coördinator van de mobiele equipe en van het technische support team van het Wit-Gele Kruis in Antwerpen. ‘Ik heb een droomjob’, vertelt hij verder. ‘Een team coördineren, vormingen volgen en organiseren, elke dag mee op ronde zodat ik mag blijven thuiskomen bij patiënten: ik mag alles doen wat ik graag doe. Mijn job is heel gevarieerd, geen twee dagen zijn hetzelfde. De laatste 20 jaar, sinds mijn opleiding, is er zoveel veranderd. We hebben nu patiënten thuis met infusen, met nierdialyse en meer. Je kan niet anders dan voortdurend bijleren, expertise opbouwen. Continue vorming is essentieel en boeit me ook heel erg. Dat stukje van mijn job ligt me heel nauw aan het hart. En het coördineren van de mobiele equipe is erg leuk om te doen: voor de verpleegkundigen uit die equipe is elke dag anders. Ze krijgen briefings mee van hun collega’s als ze iemands patiënten – meestal onverwacht – overnemen en moeten vaak erg creatief zijn: boeiend maar ook vermoeiend voor hen! Knappe verpleegkundigen zijn het.

De kern van verpleegkunde ligt voor mij in het mogen zorgen voor mensen, in het verwerven van kennis om een goede zorg te kunnen geven, in het opbouwen van expertise en levenservaring om van je zorg warme zorg te kunnen maken. Nu meer dan ooit. Heel de wereld is door het coronavirus plots anders geworden. Mensen lopen rond met materialen die wij gewoonlijk gebruiken: handschoenen en maskers. Het voelt irreëel, surrealistisch. De eerste weken waren daarom ook wat beangstigend omdat niemand echt goed wist hoe om te gaan met Covid-19. Gelukkig hebben we bij het Wit-Gele Kruis een sterke omkadering die ons zo veilig mogelijk laat werken. Vanuit de communicatiedienst krijgen we voldoende updates om juist te werk te gaan en dat is nu écht belangrijk. Want dit zijn moeilijke tijden. We hebben vaak het gevoel machteloos toe te staan kijken.

Binnen mijn eigen equipe merk ik dat mensen nu eens te meer nood hebben aan ventileren. Eens kunnen zeggen: ‘Ik ben er toch niet gerust in, in wat er allemaal aan de hand is’, kan deugd doen. Als organisatie voelen we ons meer er meer als een grote familie. We zitten in hetzelfde schuitje en trekken ons aan mekaar op. De dikke knuffel die daarbij hoort, halen we later wel in.

De dag van de verpleegkunde

De dag van de verpleegkundigen, het jaar van de verpleegkundigen vind ik absoluut nodig. We zijn veel te weinig fier op wat we doen, we mogen dat gerust rondbazuinen. In de media hoor je over veel en hard werken en over te weinig loon, over teveel patiënten om voor te zorgen. Maar onze job is zoveel meer en zoveel mooier dan dat.’

Naast zijn werkopdracht bij het WGK Antwerpen is Peter van Roosendaal ook bestuurslid van het regionale netwerk Antwerpen van het NVKVV. Hij vertelt: ‘In het netwerk krijg ik de kans om mee te denken met collega’s en om zorg op te nemen voor mijn collega’s. Ik leer er de verschillende invalshoeken van de verpleegkunde kennen door het contact met de andere verpleegkundigen die ik er ontmoet: verpleegkundigen met pakken ervaring uit andere settings. Dat trekt mijn blikveld open.’

Zorg en zelfzorg

‘We hebben een pracht van een job. Ik doe hem met hart en ziel en vol overtuiging. En dat vertel ik ook aan mijn collega’s: verzorg je patiënten zoals je zelf verzorgd wilt worden maar vergeet ook niet voor jezelf te zorgen. Bewaak je grenzen, zodat je vol energie in je beroep kan blijven staan.’ Die goede raad komt van Greta Jacobs (59). Ze is sinds 10 jaar zelfstandig thuisverpleegkundige in de regio Maaseik – Dilsen. Voordien was ze hoofdverpleegkundige in het ZOL in Genk. Voordat ze die verantwoordelijkheid opnam, volgde ze de Kaderopleiding van het NVKVV waarna ze zich bleef engageren in het regionale netwerk Limburg van het NVKVV. Dat doet ze nog steeds. Ze vertelt verder: ‘We zijn een hechte groep in het regionale netwerk Limburg, nu met minder ‘volk’ dan 30 jaar geleden, maar nog steeds met warme collega’s. We organiseren activiteiten en informatieavonden voor ieder die zijn blikveld wilt verruimen en als deeltje van het NVKVV geven we onze beroepsgroep een stem. In groep kunnen we immers meer dan ieder op zijn eigen eiland.

Wat me boeit in mijn job? Het contact met mensen, het zorgen voor mensen, het sociale. Iets kunnen betekenen voor anderen, en dat op een professionele manier, drijft me elke dag. Ook de collegialiteit onder verpleegkundigen, de steun en aandacht die we elkaar geven, is iets wat zo waardevol is. Je staat er niet alleen voor.

Coronacrisis

Daarvoor is het goed dat er nog steeds een dag van de verpleegkundigen is, en dit jaar ook het internationale jaar van de verpleegkundigen. De coronacrisis heeft de verpleegkundigen in de spotlights gezet. We krijgen nu veel waardering voor wat we doen. We hopen dat zich dat in de toekomst ook in structurele beslissingen zal vertalen. In meer collega’s op de werkvloer bijvoorbeeld. En in de thuiszorg zou het goed zijn om de verpleegkundige een coördinerende rol te geven om het overzicht te houden op de communicatie en coördinatie tussen alle disciplines rond de patiënt. We zien patiënten elke dag, we vangen veel signalen op. We hebben in ons team een goed contact met huisartsen, apothekers, kinesitherapeuten, familiehulp en mantelzorgers. Dat draait vlot. Dat hoort ook zo.

Nog even over de coronacrisis: We nemen extra voorzorgen op het vlak van hygiëne. Handontsmetting is een routine geworden. We zijn extra alert op mogelijke symptomen en proberen elke dag en bij elke patiënt de nadruk te leggen op de afstandsmaatregelen. Vooral de eerste week was het moeilijk om onze oudere patiënten te doordringen van de ernst. Hen geruststellen is ook een grote opdracht. Anderzijds is het rustiger werken, de rust op de wegen, geen ochtendfiles maar vooral de vriendelijkheid, de solidariteit geeft een warm gevoel!’

Aandacht, ruimte en tijd voor verpleegkunde

‘Goed dat de dag voor verpleegkundigen er is. Goed dat er aandacht, ruimte en tijd naar verpleegkunde gaat. Vaak verschijnen er prachtige verhalen, ervaringen of getuigenissen die hartverwarmend zijn en die kunnen niet genoeg in de spotlights komen. De dag van de verpleegkundige creëert een momentum om het beroep om de veelzijdigheid ervan in beeld te brengen en het debat aan te gaan over die uitdagingen.’ vertelt Vanessa Gauwe (42). Ze is docent in de bacheloropleiding Verpleegkunde aan de Arteveldehogeschool in Gent en bestuurslid van het regionaal netwerk NVKVV Gent-Eeklo. Ze vervolgt: ‘De verpleegkunde staat voor grote uitdagingen zoals de schaarste aan verpleegkundigen en de vergrijzing en de daarmee gepaard gaande verhoogde werkdruk terwijl we ook aandacht willen houden voor een goede kwaliteit van zorg, zorg die oog heeft voor de mens achter de patiënt. Een andere uitdaging lijkt mij de differentiatie binnen het beroep en hoe we in een duidelijk kader kunnen samenwerken. We hebben alle verpleegkundige handen immers nodig!

In alles wat ik doe is er een link met de eerstelijnsgezondheidszorg. Ik heb 17 jaar als verpleegkundige in de eerstelijn gewerkt en ben nu sinds 5 jaar aan de slag in de opleiding Verpleegkunde aan de Arteveldehogeschool. Ik vind het heel fijn om met studenten te kunnen werken, hen te coachen en uit te dagen om op zoek te gaan naar hun talenten en hoe ze die best kunnen inzetten. Samen met mijn collega Pascale Vander Meeren heb ik een module over de eerstelijn mogen uitbouwen binnen de opleiding Verpleegkunde, een domein dat steeds belangrijker wordt. We willen de studenten in deze module de recente evoluties en een brede kijk meegeven op de boeiende taken van de verpleegkundige die in dit domein werken. Daarnaast maak ik deel uit van innovatieve onderzoeksprojecten zoals Academie voor de Eerste Lijn en ben ik coördinator van een postgraduaat ‘Verpleegkundige in de huisartsenpraktijk’.

Regionale netwerken

Ik maak ook deel uit van het bestuur van het netwerk NVKVV Gent-Eeklo. Het is fijn om samen met een jonge en gedreven bestuursploeg vormingen aan te bieden aan verpleegkundigen. De verpleegkundigen in onze bestuursploeg zijn heel divers: ze werken in verschillende ziekenhuizen of in de thuiszorg, in woonzorgcentra of in het onderwijs, mensen met een coördinerende functie of werkzaam op een afdeling. We vullen elkaar dus mooi aan en dat geeft een toffe dynamiek!’

Author: Els Put