Studenten van vandaag zijn de collega’s van morgen

Robbe Van Leemput studeerde in juni 2023 af als bachelor in de verpleegkunde. Daarna startte hij de master Management en Beleid van de Gezondheidszorg aan de UGent. Hij is bestuurder bij de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS).

Van tijd tot tijd reis ik wel eens naar Brussel met de trein om te overleggen met beleidsmakers, werkgeversorganisaties, directeurs, onderwijspersoneel, … over onder meer de inzet en kansen van studenten tijdens een stage in de zorgsector. Kwalitatieve stagebegeleiding is namelijk van onschatbare waarde voor het succes van iedere student, vooral voor eerstejaarsstudenten die een eerste praktijkervaring opdoen. Het is helaas een groeiend fenomeen dat een negatieve stage-ervaring studenten ontmoedigt en hen zelfs tot vroegtijdig afhaken leidt. Dit vormt niet alleen een verlies voor de student, maar ook voor de bredere zorgsector.

Studenten enkel motiveren om te kiezen voor een zorgopleiding of voor een job in de zorg is spijtig genoeg niet meer voldoende. Het is cruciaal om aandacht te besteden aan het behoud van deze studenten in de sector. De studenten die nu op de schoolbanken zitten en stage lopen, zijn de bouwstenen voor de toekomst van onze gezondheidszorg.

In april 2023 doken in de media verontrustende signalen en getuigenissen op van studenten waarbij sprake was van misbruik en uitbuiting tijdens stages. Zo zouden twee eerstejaarsstudenten alleen zijn achtergelaten op een afdeling, zonder stagementor en met de verantwoordelijkheid voor maar liefst dertig bewoners. Ook getuigden studenten dat ze geen degelijke leerkansen kregen en werden opgezadeld met allerlei ‘rotklusjes’.

Vlaanderen ondernam onmiddellijk actie. Onder leiding van Candice De Windt, Vlaams Zorg- en Welzijnsambassadeur, is een werkgroep opgericht met alle partners binnen zorg en welzijn. Deze werkgroep waarborgt een kwaliteitsvolle stagebegeleiding en creëert effectieve mechanismen voor studenten om negatieve stage-ervaringen te melden. Als studentenkoepel werden we uitgenodigd om deel te nemen aan deze overlegmomenten en om onze inzichten te delen. Tijdens deze vergaderingen merk je de meerwaarde van personen die in de dagelijkse realiteit staan en concrete voorbeelden aanbrengen. Dat neemt de (terechte) twijfels bij beleidsmakers en werkgeversorganisaties weg.

Zo ontstaat wel eens de misvatting dat alles binnen een onderwijs- of zorginstelling goed verloopt, simpelweg omdat 95 procent van de studenten aangeeft tevreden te zijn over hun stage. Wanneer ik zo’n bewering hoor, roept dat altijd vragen bij me op. Hoeveel studenten hebben daadwerkelijk de bevraging ingevuld? Is er voldoende tijd geweest om de vragen zorgvuldig te beantwoorden? Werd er rekening gehouden met mogelijke drempelangst om situaties te melden? Weten studenten nog wat als problematisch en wat als normaal wordt ervaren tijdens stages? Vaak is het antwoord op deze vragen neen en spoort dat betrokkenen aan tot dieper nadenken.

Tot slot, wie heeft na een intensieve stageperiode nog de energie om negatieve stage-ervaringen op te schrijven en opnieuw geconfronteerd te worden met de gebeurtenissen tijdens de stage? Ikzelf had in elk geval die tijd en energie niet meer. Hoewel het misschien pessimistisch klinkt, is het belangrijk om niet alleen de goede praktijken te benadrukken. Te vaak wordt gedacht dat het probleem zich slechts bij enkelingen voordoet. Daarom daag ik je graag uit om eens een rondvraag te doen bij studenten die momenteel een stage volgen in de zorg. Luister na de eindevaluatie even naar hun ervaringen. Want elke student die wordt geconfronteerd met negatieve stage-ervaringen kan een verlies betekenen voor de gezondheidszorg. Hoe gaan we dan het personeelstekort oplossen?

Bij de Vlaamse Vereniging van Studenten hechten we grote waarde aan kwaliteitsvolle stages en stagebegeleidingen. Om die reden brachten we in het najaar van 2023 een standpunt uit over stages in de zorgsector. Deze 32 voorstellen raadpleeg je via vvs.ac/onze-standpunten.