Witboek: passie voor het verpleegkundig beroep

Aart Eliens heeft een passie voor verpleegkunde. In 1982 schreef hij het Zwartboek van de verpleging waarin hij de gevolgen van het tekort aan zorg- en verpleegkundigen aankaartte. Dit jaar maakte hij een Witboek om de negatieve berichtgeving over de zorg tegen te gaan. Zijn professionele doel is de positionering van de zorg- en verpleegkundige.

Al jaren signaleer ik dat er meestal negatief geschreven wordt over verpleegkundigen en zorgkundigen in de dagbladen. Eind 2021 besloot ik hier iets aan te doen door beroepstrots van verpleegkundigen en zorgkundigen in kaart te brengen, om bij te dragen aan een positief beroepsimago. Het idee was de beroepsbeoefenaren zelf aan het woord te laten over hun vak door hen vijf vragen voor te leggen. 1)Wat is mooi aan je vak en wat zijn de redenen waarom je als zorgmedewerker of student je vak met tevredenheid uitoefent? 2) Wat is de waarde van verplegen en verzorgen voor de zorgvrager? 3) Wat levert verplegen en verzorgen op voor de beroepsgroepen waarmee verplegend personeel samenwerkt? 4) Wat is de waarde van verplegen en verzorgen voor de samenleving? 5) Kan je in één woord aangeven wat voor jou de kern of het mooie van je vak is?

Eind december werd de lijst met de vijf vragen gemaild aan verpleegkundige adviesraden, mijn netwerk, zorgopleidingen en de verenigingen die aangesloten zijn bij de Nederlandse beroepsvereniging V&VN. De vragenlijst werd ook via Google verspreid.

De respons was overweldigend. Van vele kanten kreeg ik te horen dat het belangrijk is aandacht te vragen voor de mooie kanten van het vak. In maart werd de responstermijn beëindigd. Zo’n 1.162 helpenden, zorgkundigen, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten vulden de vragenlijst in. De respondenten komen uit alle sectoren van de gezondheidzorg. Ruim 25 procent van hen werkt in de thuiszorg, 20 procent van alle respondenten is student. De antwoorden werden gerubriceerd en de meest sprekende antwoorden (49 pagina’s) kregen een plek in het Witboek. Het Witboek is gratis te downloaden via aarteliens.nl.

Het Witboek bulkt van de beroepstrots. Uit de ruim 5.000 antwoorden wil ik jullie deze citaten niet achterhouden. Een respondent citeert een patiënt: “Jullie verpleegkundigen hebben mij in de zwaarste periode van mijn leven verzorgd. Jullie waren het licht in mijn ogen, jullie verschijning gaf mij rust. Ik heb een mond als de oceaan nodig om jullie steun te verwoorden, 100 maal mijn eigen mond kan geen woorden geven aan jullie inzet.” Of deze voorbeelden: “Verpleegkundigen zijn de smeerolie van de gezondheidszorg. Zij staan naast de cliënten, zijn laagdrempelig, gemakkelijk benaderbaar, zij maken de vertaalslag van de medische wereld en taal naar het alledaagse leven.”, “Als verpleegkundig specialist heb je de tools en mogelijkheid de patiënt echt in zijn geheel te behandelen. Je hebt oog op de totale gezondheid en krijgt de ruimte om hier de aandacht die de patiënt nodig heeft aan te besteden.”, “Zonder verplegen en verzorgen stort de samenleving in. Kijk naar de coronacrisis, de samenleving moet op slot, doordat er te weinig ruimte is in de zorg!”

In 1982 schreef ik een Zwartboek waarin de gevolgen van het tekort aan zorgkundigen en verpleegkundigen opgesomd werden. Alle grote Nederlandse dagbladen schreven er over. Nu gaat dat helaas anders. Alleen het dagblad Het Parool, wijdde een bericht aan het verschijnen van het Witboek. Het argument dat ik steeds hoorde om er niets over te schrijven was: Goed nieuws is geen nieuws. Blijkbaar voelen de dagbladen de maatschappelijke verantwoordelijkheid niet om via het plaatsen van mooie teksten over het beroep van zorgkundige en verpleegkundige, bij te dragen aan een positief imago en hiermee de aantrekkingskracht van deze beroepen te bevorderen. Laat ons dus via deze wijze het goede nieuws wel verspreiden.